کتاب «قصه‌های شهر جنگی 1 - درخت تنها» اثر محسن مطلق، یکی از جلدهای مجموعه داستان‌های کوتاه جنگ ایران و عراق برای نوجوانان است. استفاده از درخت نخل به عنوان راوی، رویکردی خلاقانه برای انتقال پیام‌های مقاومت و پایداری به نوجوانان است. موقعیت استراتژیک مهران و تأثیر جنگ بر زندگی روزمره مردم محلی با جزئیاتی مانند رفتارهای خشونت‌آمیز نیروهای عراقی و رشادت‌های رزمندگان ایرانی شرح داده شده است. آزادی مهران در دو مرحله (1362 و 1365) و ارتباط آن با عملیات‌های بزرگتری مانند تصرف فاو توسط ایران تحلیل می‌شود. این کتاب به عنوان جلد اول مجموعه «قصه‌های شهر جنگی» شناخته می‌شود، درحالی که جلدهای بعدی مانند «سکه پدربزرگ» (جعفر توزندهجانی) به شهرهای دیگر جنگی مانند اهواز می‌پردازند.

درباره کتاب قصه‌های شهر جنگی 1 - درخت تنها

راوی داستان یک نخل قدیمی در شهر مهران است که حمله نیروهای عراقی به این شهر در پاییز 1359، اشغال سه‌ساله آن، و عملیات آزادسازی در سال 1362 را روایت می‌کند. این کتاب همچنین به حمله مجدد عراق به مهران در اردیبهشت 1365 و آزادی نهایی شهر در تیرماه همان سال اشاره دارد. 

خواندن کتاب قصه‌های شهر جنگی 1 - درخت تنها را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

1. نوجوانان علاقه‌مند به تاریخ دفاع مقدس: این کتاب با روایت ساده و زاویه دید خلاقانه (درخت نخل)، مناسب مخاطبان 12 تا 18 سال است که می‌خواهند با شرایط شهرهای مرزی مانند مهران در جنگ آشنا شوند. سبک داستانی آن، خشونت جنگ را بدون توصیفات خشن به تصویر می‌کشد. 2. معلمان و مربیان تربیتی: به عنوان ابزاری برای آموزش غیرمستقیم ارزش‌های مقاومت و ایثار، این کتاب میتواند مبنای گفت‌وگو درباره تأثیر جنگ بر محیط زیست و زندگی غیرنظامیان قرار گیرد. روایت نمادین درخت، امکان بحث درباره پیوند انسان و طبیعت در بحران‌ها را فراهم می‌کند. 3. پژوهشگران ادبیات کودک و نوجوان: نمونه‌ای از ادبیات مقاومت با رویکرد تلفیقی (تاریخ+تخیل) که نشان می‌دهد چگونه می‌توان مفاهیم پیچیده جنگ را برای نسل جوان بازسازی کرد. استفاده از شخصیت غیرانسانی به عنوان راوی، این اثر را از نمونه‌های مشابه متمایز می‌کند. 4. علاقه‌مندان به تاریخ شفاهی مناطق مرزی: جزئیاتی مانند اشغال سه‌ساله مهران، رفتار نیروهای عراقی، و عملیات آزادسازی، این کتاب را به منبعی دست اول برای درک روابط مردم محلی با رزمندگان تبدیل کرده است. این کتاب برای کسانی که به دنبال تحلیل‌های نظامی یا روایت‌های حماسیِ صرف هستند مناسب نیست، زیرا تمرکز اصلی آن بر تأثیر جنگ بر زندگی روزمره و محیط زیست شهری است. حجم کم و قطع جیبی/پالتویی، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مطالعه سریع تبدیل کرده است.