شش رساله

کتاب «شش رساله» مجموعه‌ای از شش مکالمه فلسفی افلاطون است. این کتاب شامل رساله‌های اتوفرون (دینداری)، دفاعیه سقراط، اقریطون، فیدون، الکبیادس و غورجیاس می‌باشد. این کتاب نخستین ترجمه فارسی آثار افلاطون به شمار می‌آید که بیش از 90 سال پیش توسط محمدعلی فروغی انجام شده است. افلاطون، فیلسوف برجسته یونان باستان، بنیانگذار مکتب افلاطونی و آکادمی آتن است که فلسفه سیاسی و نظریه اشکال (ایده‌ها) را مطرح کرده است. آثار افلاطون به صورت مکالمه نوشته شده و سقراط معمولاً سخنگوی اصلی در این مکالمات است، زیرا خود افلاطون تحقیقاتش را به نام سقراط بیان می‌کند. کتاب «شش رساله» نمایانگر حکمت سقراط و فلسفه افلاطون است و شامل مباحثی درباره اخلاق، عدالت، معرفت، و فنون گفتار است. جلد اول شامل شرح حال افلاطون و فلسفه او و ترجمه چهار رساله: اتوفرون، دفاعیه سقراط، اقریطون و فیدون است. جلد دوم شامل دو رساله الکبیادس و غورجیاس است که در آن‌ها سقراط به مباحثی درباره فضیلت، عدالت، و فن خطابه می‌پردازد. این کتاب منبعی مهم برای آشنایی با فلسفه سقراط و افلاطون به زبان فارسی محسوب می‌شود و برای علاقه‌مندان به فلسفه یونان باستان و تاریخ تفکر غرب توصیه می‌شود.

درباره کتاب شش رساله

خطابه دفاعیه سقراط به عنوان یک رساله جداگانه در کتاب «شش رساله» قرار گرفته است به دلیل اهمیت ویژه آن در نشان دادن شخصیت فلسفی سقراط و محوریت آن در فلسفه افلاطون. این رساله گزارشی از دفاع سقراط در دادگاه آتن است که در آن سقراط به اتهامات وارده پاسخ می‌دهد و فلسفه زندگی و آموزه‌های خود را به روشنی بیان می‌کند. این خطابه به گونه‌ای مستقل و جامع، موضوعات مهمی مانند جهل دانستن خود، وظیفه دینی فلسفه، و اعتقاد به زندگی پس از مرگ را مطرح می‌کند که نقش کلیدی در فهم فلسفه سقراط و افلاطون دارد. از این رو، در کتاب «شش رساله» که مجموعه‌ای از رساله‌های مهم افلاطون است، دفاعیه سقراط به عنوان یک بخش مجزا و مستقل آورده شده تا این لحظه تاریخی و فلسفی برجسته به طور کامل و مفصل مورد توجه قرار گیرد. این رساله به عنوان نقطه شروع فلسفه سقراطی و نمایانگر روش سقراط در مواجهه با اتهامات و دفاع از فلسفه‌اش، اهمیت خاصی دارد و به همین دلیل در کنار سایر رساله‌ها به صورت جداگانه ارائه شده است.

خواندن کتاب شش رساله را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

خواندن کتاب «شش رساله» به ویژه به پژوهشگران حوزه فلسفه یونان باستان و طرفداران آثار افلاطون توصیه می‌شود. این کتاب شامل متون مهمی از افلاطون است که به مباحث فلسفی بنیادی مانند اخلاق، عدالت، معرفت و فن خطابه می‌پردازد و برای کسانی که به فلسفه سقراط و افلاطون علاقه‌مندند، منبعی ضروری و آموزنده محسوب می‌شود. همچنین، این اثر به دلیل ترجمه محمدعلی فروغی، یکی از پیشگامان ترجمه فلسفه غرب به فارسی، از نظر ادبی و تاریخی اهمیت دارد و برای علاقمندان به تاریخ فلسفه و فرهنگ ایران نیز جذاب است. بنابراین، این کتاب مناسب دانشجویان فلسفه، اساتید، پژوهشگران، و هر کسی است که می‌خواهد با فلسفه یونان باستان و اندیشه‌های سقراط و افلاطون به زبان فارسی آشنا شود.

در بخشی از کتاب شش رساله می‌خوانیم 

«اتوفرون: تو را چه می‌شود ای سقراط؟ و چه پیش آمده است که از لوکیوس و گفتگوهای آنجا دل برداشته و به دیوانخانه آمده‌ای؟ گمان ندارمتو مانند من پیشگاه امیر به داوری آمده باشی؟ سقراط: ای اوتوفرون من به داوری چنان که در آتن گفته می‌شود نیامده‌ام، برای تعقیب جزایی حاضر شده‌ام. اتوفرون: یعنی چه؟ آیا کسی از تو دادخواهی می‌کند؟ چون باور ندارم که تو بر کسی دعوی کنی. سقراط: راست می‌گویی. اتوفرون: کسی نسبتی به تو داده است؟ سقراط: آری همین است. اتوفرون: آن کس کیست؟ سقراط: ای اوتوفرون راستی این است که من خود بدرستی او را نمی‌شناسم و گویا سببش این است که او جوان است و نامی نیست. اگر غلط نکنم او را ملیطوس می‌نامند و از تیره پیتوس است، آیا کسی را به این اسم از این تیره نمی‌شناسی؟ مویش صاف و ریشش کم و بینی‌اش قوسی است. اتوفرون: نه، ای سقراط چنین کسی به نظر ندارم، پس بگو ببینم چه نسبتی به تو می‌دهد؟ سقراط: به گمان من ملیطوس مردی دلاور است و هنر است که کسی با این جوانی به چنین کاری دست ببرد زیرا بنا بر آنچه می‌گوید می‌داند که جوانان را چگونه می‌توان فاسد ساخت و چه کسان‌اند که این کار را می‌کنند. شک نیست که این شخص مردی داناست و در من جهالتی یافته است که مرا بر آن می‌دارد که همسالان او را فاسد کنم و از این رو در برابر این شهر که به جای مادر ماست بر من اقامه دعوی کرده است. براستی من او را تنها کسی می‌بینم که می‌داند در سیاست از کجا باید آغاز کرد و حق دارد که ابتدا به کار جوانان می‌پردازد که آنها را نیکو بپرورد. چنان که باغبانِ نیک آن است که نخست نهالهای تازه را دست پرورده کند آن‌گاه به نهالهای دیگر برسد، و البته از این روست که ملیطوس پاک بودن شهر را از ما آغاز کرده است که به قول او جوانان نورسیده را فاسد می‌سازیم و یقین است که پس از اینکه این کار را ساخت به دیگران خواهد پرداخت و از این راه خیر کلی به این شهر خواهد رسانید و چون به این خوبی آغاز کرده البته به آرزو خواهد رسید.»