افلاطون

افلاطون یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان یونان باستان و آتن در عصر کلاسیک است که نام اصلی‌اش آریستوکلس بود. او از کودکی بسیار تیزهوش بود و تحت تعلیم معلمان برجسته در زمینه‌های موسیقی، فلسفه، ژیمناستیک و ادبیات قرار گرفت. در بیست سالگی شاگرد سقراط شد و حدود هشت سال نزد او آموخت. پس از اعدام سقراط در 399 ق.م، افلاطون آتن را ترک کرد و به شهرهای مختلفی سفر کرد تا دانش خود را تکمیل کند. در نهایت در حدود سال 387 ق.م به آتن بازگشت و مدرسه فلسفی آکادمی را تأسیس کرد که به عنوان اولین دانشگاه مدرن شناخته می‌شود. آثار افلاطون عمدتاً به صورت دیالوگ و گفت‌وگو نوشته شده‌اند و در آن‌ها سقراط به عنوان شخصیت اصلی حضور دارد. او در زمینه‌های مختلفی از جمله اخلاق، سیاست، ریاضیات، متافیزیک، منطق، زیبایی‌شناسی و معرفت‌شناسی آثار مهمی خلق کرد. از جمله آثار برجسته او می‌توان به «جمهور» (یا «ساختار دولت») و «ضیافت» اشاره کرد که مباحث فلسفی و سیاسی عمیقی را مطرح می‌کنند. افلاطون فلسفه را به عنوان راهی برای تربیت انسان و اصلاح جامعه می‌دید و معتقد بود فلسفه و زندگی از هم جدا نیستند. او بر اهمیت آموزش فلسفی ویژه‌ای به نام «دیالکتیک» تأکید داشت که در آکادمی به جوانان آموزش داده می‌شد. فلسفه از نظر او راه رستگاری بود و فیلسوف کسی بود که با شناخت جهل خود، روح خود را از تعلقات مادی رها می‌کرد تا به معرفت برتر دست یابد. از نظریه‌های مشهور افلاطون می‌توان به نظریه «مثل» (ایده‌ها) و مفهوم «فیلسوف شاه» اشاره کرد که در آن فیلسوفان باید حاکمان جامعه باشند تا عدالت برقرار شود. او همچنین نقدی بر دموکراسی آتن داشت و معتقد بود تا زمانی که مردم فیلسوف نشوند، حکومت به دست افراد نالایق می‌افتد. افلاطون در سال 347 ق.م درگذشت و رهبری آکادمی را به شاگرد و خواهرزاده‌اش اسپئوسیپوس سپرد. آثار و اندیشه‌های او تأثیر عمیقی بر فلسفه غرب و تاریخ تفکر داشته و تا امروز مورد مطالعه و بحث قرار می‌گیرند.