موسی و یکتاپرستی

کتاب «موسی و یکتاپرستی» اثر زیگموند فروید، روانشناس و عصب‌شناس برجسته اتریشی، یکی از جنجالی‌ترین و اسرارآمیزترین آثار او است. این کتاب در سال 1939 منتشر شد و به بررسی سرگذشت موسی و دین یهود از دیدگاه روان‌شناختی و فرهنگی می‌پردازد. فروید در این کتاب احتمال عبرانی نبودن موسی را مطرح می‌کند و معتقد است که موسی اشراف‌زاده مصری بوده که پیرو آخناتون، فرعون یکتاپرست مصر باستان، بود. او می‌نویسد که موسی دین یکتاپرستی آتون را به قوم یهود منتقل کرد. این دین با دین یهودیت شباهت‌های زیادی دارد و خاستگاه آن‌ها یکسان است. فروید همچنین سنت ختنه را به عنوان یکی از شواهد تبار مصری موسی معرفی می‌کند، زیرا این سنت در میان مصری‌ها رواج داشت، اما یهودی‌ها با آن آشنا نبودند. این کتاب به سه فصل تقسیم شده است: «موسی مصری‌تبار»، «اگر موسی مصری باشد...» و «موسی، قوم او و دین یکتاپرستی». فروید در این کتاب به فرایند شکل‌گیری و تحول ادیان می‌پردازد و آن را با سیر شکل‌گیری و تحول روان نژندی در افراد مقایسه می‌کند. «موسی و یکتاپرستی» به دلیل روایت تازهای از تاریخ قوم یهود و تشکیک در تبار عبرانی موسی، جنجال‌برانگیز است و با باورهای رسمی روحانیون یهودی همخوانی ندارد. این کتاب به عنوان آخرین اثر فروید قبل از درگذشتش شناخته می‌شود و به بررسی ژرف دین یکتاپرستی می‌پردازد. این کتاب را می‌توان به علاقه‌مندان به روان‌شناسی دین، پژوهشگران تاریخ یهود و کسانی که به آثار زیگموند فروید علاقه دارند توصیه کرد.

خواندن کتاب «موسی و یکتاپرستی» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به روان‌شناسی دین: این کتاب به بررسی روان‌شناختی دین و چگونگی شکل‌گیری آن می‌پردازد و برای کسانی که به روان‌شناسی دین علاقه دارند، بسیار جذاب خواهد بود. پژوهشگران تاریخ یهود و مصر باستان: فروید در این کتاب به تاریخ قوم یهود و مصر باستان می‌پردازد و نظریاتی در مورد موسی و دین یکتاپرستی ارائه می‌دهد که برای علاقه‌مندان به تاریخ این دوره مفید است. کسانی که به آثار زیگموند فروید علاقه دارند: این کتاب آخرین اثر فروید است و به عنوان بخشی از کارهای او در زمینه روانکاوی شناخته می‌شود. علاقه‌مندان به نقد و تحلیل ادیان: فروید در این کتاب با روایت کتاب مقدس درباره موسی مخالفت می‌کند و نظریات جنجالی در مورد دین یهود ارائه می‌دهد که برای علاقه‌مندان به نقد و تحلیل ادیان جذاب است. دانشجویان رشته‌های تاریخ، دین‌شناسی و روان‌شناسی: این کتاب به عنوان یک منبع آکادمیک برای دانشجویان این رشته‌ها مفید است، زیرا به بررسی تاریخی و روان‌شناختی دین می‌پردازد.

در بخشی از کتاب «موسی و یکتاپرستی» می‌خوانیم

محروم کردن یک قوم از مردی که آن قوم او را به عنوان برجسته‌ترین پسران خویش می‌ستاید، کاری نیست که با فراغ بال انجام پذیرد خاصه به دست کسی که خود به آن قوم تعلق دارد. با وجود این، هیچ ملاحظه‌ای مرا وا نخواهد داشت که به جهت پاره‌ای به اصطلاح مصالح قومی، حقیقت را نادیده بگیرم. وانگهی، چه بسا روشن کردن امور واقع مربوط به این مسأله، بینش ما را درباره‌ی وضعیت آن‌ها ژرف‌تر سازد... موسی، ر‌هایی بخش قوم خویش، که برای‌ایشان دین و قانون‌هایی تازه به ارمغان آورد، به عصری چندان دور تعلق داشت که ابتدا این سؤال مطرح می‌شود که آیا او شخصیتی تاریخی بوده است یا چهره‌ای افسانه‌ای. در صورت اول، زمان زیست او قرن سیزدهم یا چهاردهم پیش از میلاد بوده است: از وی هیچ کلامی به جز کتاب‌های عهد عتیق و احادیث روایت شده‌ی‌یهودیان به دست نداریم. هرچند قضاوت در این باره فاقد قطعیت تاریخی است، اکثر تاریخ‌دانان معتقدند که به یقین، زمانی میزیسته و خروج بنی اسرائیل از مصر به رهبری وی به راستی روی داده است. به دلایل قانع‌کننده گفته شده است که بدون پذیرفتن این موضوع، تاریخ بعدی بنی اسرائیل را نمی‌توان درک کرد. امروزه علم بیش از پیش محتاط شده است و در قیاس با روز‌های آغازین، پژوهش تاریخی با ملایمت خیلی بیشتری با سنت برخورد می‌کند.