کتاب دختر پرتقالی مگر میشود کتابی از گاردر را خواند و بدنبال مسأله ای فلسفی درآن نبود. دختر پرتقالی اگرچه فقط یک داستان با قابلیت های تصویری فراوان است اما باز هم نمیتواند نسبت به نگرشی عمیق تر در مورد زندگی روز مره بی جهت گیری باشد. داستانی که رمز آلود و مبهم پیش میرود و مخاطب را تا اواسط داستان منتظر یک گره گشایی حرفه ای و خاص نگه میدارد اما در کمال ناباروری با یک گره گشایی ساده و تبدیل شدن به یک داستان عاشقانه دم دستی پایان می پذیرد. شاید بگوییم که امروز مهمترین مسأله ای که متکلمین مسیحی معاصر را با چالش روبرو کرده حل مسأله ی "شرور" در عالم است و این کتاب می کوشد که یکی از جواب های رایج را در خلال داستانی برای خواننده بازگو کند. مسأله ی پس پرده ی این کتاب "شری " به نام بیماری است و شاید هم مرگ. و نویسنده می کوشد با به تصویر کشیدن زیبایی های زندگی و عشق معامله چشیدن از این غذا حتی یک باررا معقول و حکمت آمیز جلوه دهد و شاید هم بگوییم صرفا مسأله را طرح می کند.و خواننده را درگیر کرده و در نهایت جوابی هم ارائه نمی کند. دختر پرتقالی داستان پدری مریض است که می داند مرگ آغوشش را برایش باز کرده اما با به تصویر کشیدن شیرینی های زندگی وعشقش می کوشد تا به پسرش بیاموزد که زندگیش اگرچه کوتاه بوده و اگر چه مرگ به سراغش آمده اما اگر قرار بوده امر را مخیر کنند که هیچ وقت به دنیا نیاید یا بیاید و سپس با بیماری و مرگ دنیا را رها کند او حتما آمدن و رفتن را انتخاب میکرده. داستان با پیداشدن یک نامه بی عجیب آغاز می شود. نامه ای داخل یک کالسکه که مربوط به دوران نوزادی جرج رد است که پدرش قبل از مرگش وصیت کرده به هیچ وجه آن را نفروشند و امروز با پیدا شدن این نامه حکمت وصیت پدر مشخص شده. مخاطب نامه پسر جوان است که توصیه شده نامه را تنها بخواند و نامه در واقع فلش بکی است به داستان عاشقانه ای در جوانی پدر. پدر تعریف می کند روزی در سنین جوانی خود با دختری که پاکتی پر از پرتقال حمل می کرده در اتوبوس روبرو شده. دختر پرتقالی که به طور ناگهانی در دیدار اول از پدر جدا می شود او را در بهت و حیرت فرو می برد. اما این دیدار باز هم تکرار شده و مرد جوان عاشق و دلداده ی دختر جوان پرتقالی می شود و پس از جستجوی بسیار او را پیدا کرده و در کشوری دیگر به وصالش می رسد و اینجاست که می فهمد این دختر همان هم بازی کودکی او بوده که از همان دوران بهم علاقمند بوده اند و اکنون دو باره برایش رخ نموده تا عشق کودکی را زنده کندو اینجا عشقش به دختر کمال یافته تا جایی که غافلگیری دوم را به پسر وارد می کند و به او می گوید مادرش همان دختر پرتقالیست و از اینجا به بعد کمی ذهن خواننده را درگیر سؤال اصلی متن می کند و آن اینکه آیا اگر کسی بداند در آمدن به این دنیا و چشیدن لذت هایش و دیدن زیبایی هایش رفتنی هم در کار است و اختیاری هم ندارد اما او را مخیر کنندکه آمدنش را انتخاب کند ؛ آیا او آمدن را انتخاب می کند یا خیر؟؟ گاردر ابتدا جواب این سوال را از زبان پسر به صورت منفی می دهد اما پس از چند صفحه و با ارایه مقدماتی ذهن را به سمت جواب مثبت یعنی انتخاب زندگی در دنیا با وجود بعضی شرور سوق می دهد . این رمان را می توان مصداق یک رمان پیام محور دانست که نویسنده آن می کوشد درقالب داستان از مساله ای کلامی فلسفی گره گشایی کند. دختر پرتغالی اگر چه بیشتر از سایر رمان های گاردر مورد توجه مخاطبین قرار گرفته و تا تبدیل شدن به فیلم نیز پیش رفته اما باز هم مانند سایر نوشته های این فلسفه دان نروژی از فضا سازی و تعلیق برخوردار نیست و گره افکنی و گره گشایی در آن به صورتی ابتدایی اتفاق می افتد شخصیت های داستان یک لایه و عاری از پرداخت کامل نویسنده هستند . و باز هم مانند سایر رمان های گاردر جواب مساله از دل عمل داستانی در نیامده بلکه به صورت شعارگونه ای باقی می ماند.