کتاب تمدن اسلام و عرب هر پژوهندهای که به دیده دقت به (تمدن عرب) بنگرد، متوجه میشود که «لوبون» در نگارش مطالب از دیده انصاف به تمدن اعراب نگریسته است. از این رو نباید برخی اشتباهات کتاب را ناشی از تعصبات ناصحیح دانست، بلکه علل آنها را باید در مواردی که در این مقاله بحث خواهد شد، جستجو کرد. مولف در بخشی از دیباچه کتاب آورده است: «تمدن اسلام و عرب را هر قدر بیشتر غور کنیم همانقدر وقایع جدیدی کشف شده و موضوع به همان اندازه صاف و روشن می‌شود، ما در آتیه این مطلب را ثابت می‌کنیم که در قرون وسطی علوم و فنون یونان و روم فقط به وسیله مسلمین در اروپا انتشار یافته تا مدت پانصد سال مدارس اروپا روی کتب و مصنفات آنان دایر بود و همان‌ها بودند که اروپا را علما و عملا و نیز در اخلاق تربیت کرده داخل در طریق تمدن کردند. ما وقتی که به تحقیقات علمی و اکتشافات فنی آنان نظر می‌افکنیم می‌بینیم هیچ ملتی نیست که در این مدت قلیل زیاده از آن‌ها ترقی کرده باشد، و از دقت در صنایع و حِرَف آن‌ها ثابت می‌شود که در آن صنایع بدایعی موجود است که طرف نسبت با صنایع دیگران نیست.» «تمدن اسلام و عرب» با شش کتاب همراه است. باب اول از کتاب اول با عنوان «سرزمین، نژاد» به توضیح جغرافیا، محصولات و ایالات و ولایات عربستان، باب دوم به مفهوم، منشا و تنوع نژاد عرب و باب پایانی به اعراب جاهلیت می‌پردازد. کتاب دوم با عنوان «بنیاد تمدن اسلام و عرب» باب اول به حضرت محمد (ص) و ابتدای دولت اسلام و عرب اختصاص دارد و باب بعدی قرآن و باب سوم فتوحات اسلام است. کتاب سوم با عنوان «خلافت اسلام» شامل هشت باب با نام‌های مسلمین در شام، حکومت اسلامی در بغداد، حکومت اسلامی در ایران و هند، حکومت اسلامی در مصر، حکومت اسلامی در آفریقای شمالی، حکومت اسلامی در اندلس، حکومت اسلامی در جزیره سیسیل، ایتالی، فرانسه و محاربات بین مذهب عیسوی و اسلام است. کتاب بعدی با عنوان «رسوم و نظامات مسلمین» در پنج باب از عرب بدوی و دهاتی، شهرنشینان عرب و اخلاق و رسوم و عادات آنان، نظامات سیاسی و اجتماعی، زنان مشرق و مذهب و اخلاق سخن می‌گوید. کتاب پنجم با عنوان «تمدن» به بررسی منابع علوم و اسلوب تعلیم و تحقیق، زبان، فلسفه، ادب، تاریخ، ریاضی و هیئت، علم جغرافیا، علوم طبیعی و طریقه استعمال آن، تاریخ طبیعی، طب، سبک عربی (اسلامی)، روابط اقتصادی و تجاری با اقوام مختلفه و انتشار تمدن عرب یا اسلام در اروپا و تاثیر آن در شرق و غرب می‌پردازد. در کتاب پایانی با عنوان «انحطاط تمدن» در دو باب، جانشینان عرب و تاثیر اروپاییان در مشرق و اسباب ترقی و انحطاط عرب در حالت موجوده اسلام بررسی شده است.