کتاب اسلام گرایی در غرب پس از 11 سپتامبر2001 (ایالات متحده آمریکا، فرانسه، آلمان، انگلیس و روسیه) دکتر داوود کیانی تحصیلات کارشناسی ارشد پیوسته خود را در رشته علوم سیاسی در سال 1381 و در دانشگاه امام صادق (ع) به پایان رساند و سپس مدرک دکتری خود را در رشته روابط بینالملل در سال 1386 و از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اخذ کرد. وی چندین کتاب تالیف و ترجمه کردهاند. از کتابهای تالیفی ایشان میتوان به کتابهای «اتحادیه اروپا: سیاست، هویت و امنیت»، «اتحادیه اروپا و نظام بینالملل» و «منافع ملی جمهوری اسلامی ایران» اشاره کرد. تعدادی از کتابهای ترجمه شده وی نیز عبارتند از: «دین، جهانی شدن و فرهنگ سیاسی در جهان سوم» و «موضوعات جهانی در چالش با آیین دموکراسی». از ایشان همچنین بیش از 20 مقاله در نشریات مختلف کشور به چاپ رسیده است. اسلام در غرب و نحوة تعامل جوامع و دولتهای غربی نسبت به اقلیتهای مسلمان در آن کشورها موضوعی است که نزدیک به دو دهه در محافل علمی، دانشگاهی و رسانهای اروپا و آمریکا محل توجه و تدبر تحلیلگران و فرهنگشناسان قرار گرفته است. در این میان، وقوع حوادث 11 سپتامبر 2001، گذشته از ریشهها و مبادی آن، سبب شد تا موضوع روابط اسلام و غرب در صدر توجهات آگاهان، اندیشهورزان و تحلیلگران غربی و اسلامی قرار گیرد. کتاب حاضر با مطالعۀ موردی پنج کشور ایالات متحده آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان و روسیه، قصد دارد تا به مطالعه و تحلیل روند اسلامگرایی در این جوامع براساس سه شاخص: گرایش مسلمانان ساکن غرب به مشارکت اجتماعی به منظور حفظ هویت دینی؛ گرایش مسلمانان به اسلام به عنوان یک جنبش سیاسی- اجتماعی؛ و گرایش مسیحیان و پیروان سایر ادیان در غرب به اسلام بپردازد. این پنج کشور بیشترین جمعیت مسلمان در مقایسه با سایر دول غربی را دارا میباشند. همچنین انتخاب مبدأ زمانی 11 سپتامبر 2001 نیز از آن روست که عرصۀ عمومی و یا فضای سیاسی- اجتماعی در غرب پس از وقایع 11 سپتامبر نسبت به مسلمانان بسیار ستیزهجویانهتر از گذشته گردید. آنچه که هدف اصلی این کتاب را تشکیل میدهد، واکنش مسلمانان و نهادهای اسلامی مقیم در غرب به فشارها و تبعیضهای اجتماعی یاد شده میباشد. بر این اساس، این کتاب قصد پاسخ به این پرسش را دارد که شکلگیری مجموعه نگرشها و روندهای تقابل گرایانه به اسلام پس از 11 سپتامبر 2001، چه تأثیری بر بافت هویتی و فعالیتهای اجتماعی گروهها و سازمانهای اسلامی در آن جوامع گذاشته است؟ نویسنده در فصل اول به بررسی روند اسلامگرایی در غرب پیش از واقعه 11 سپتامبر پرداخته است. در بخشی از این فصل آمده است: اگرچه اسلامگرایی درغرب در قالب نوعی هویتیابی دینی از اواخر دهة ۱۹۸۰ به این سو همواره روندی رو به رشد داشته است، اما تجلی این روند در آمریکا و کشورهای اروپایی تا اندازهای متفاوت بوده است. شاید دلیل اصلی این مسأله به رویکرد هریک از دولتهای این مناطق به اسلام و مسلمانان ساکن در آن برگردد. شکلگیری این رویکردها نیز اساساً به نحوة آشنایی و مراودات تاریخی دولتهای غربی با مسلمانان بازمیگردد. رویدادهای تاریخی چون جنگهای صلیبی و نیز سابقة استعماری دولتهای اروپایی در کشورهای مسلمان، مجموعاً موجب شده تا مهاجرت مسلمانان به اروپا با تبعات سیاسی ـ اجتماعی بیشتری در مقایسه با مهاجرت آنان به آمریکا همراه باشد. به بیان دیگر، چون شدت تبعیضهای اجتماعی در اروپا نسبت به اقلیتهای مسلمان بیشتر از آنچه که در جامعة آمریکا رخ میدهد، است، روند هویتیابی دینی و اسلامگرایی در جوامع اروپایی نیز تا قبل از رویداد ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ با قوت بیشتری طی شده است. در فصل دوم با عنوان « روند اسلامگرایی در ایالات متحدة آمریکا پس از 11 سپتامبر 2001» تلاش شده تا در ابتدا، ضمن نگاهی به وضعیت جمعیتشناختی و تبارشناختی مسلمانان در آمریکا، عوامل تأثیرگذار بر صورتبندی هویتی، سطح و میزان مشارکت سیاسی و مختصات نهادهای سیاسی ـ اجتماعی آنان بهویژه در مقطع زمانی پس از 11 سپتامبر و تأثیرات ناشی از آن بر مقولات یادشده، بررسی شود. در ادامه با توجه به اهمیت رشد جمعیت مسلمانان در آمریکا، سطح، میزان و علل گرایش به دین اسلام بهخصوص بعد از 11 سپتامبر 2001 مطالعه شده است. در فصل سوم با عنوان « روند اسلامگرایی در فرانسه پس از 11 سپتامبر 2001» ضمن بررسی وضعیت جمعیتشناختی، اقتصادی و اجتماعی مسلمانان فرانسه تلاش شده تا کنشها و واکنشهای مسلمانان نسبت به محیط سیاسی و اجتماعی زندگی خود و تلاشهای آنان را برای حفظ هویت مذهبیشان به تصویر کشیده شود. چالشهای بزرگی که مسلمانان فرانسه در محیط لائیک و پر از سوءظن و تبعیض این کشور با آنها مواجهاند و پیامدهای تلاشهای آنان برای مقابله با این چالشها بخش عمدهای از این فصل را تشکیل داده است. در فصل چهارم با عنوان « روند اسلامگرایی در آلمان پس از 11 سپتامبر 2001» پس از بررسی هویت دینی مسلمانان در آلمان، چالشهای پیشروی آنها و نیز میزان مشارکتشان در تصمیمگیریها و فرایند سیاسی در این کشور بررسی شده است. در فصل پنجم به روند اسلامگرایی در انگلیس پس از 11 سپتامبر 2001 پرداخته شده است. از آنجایی که مسلمانان اهل آسیای جنوبی، بزرگترین جامعۀ مسلمان انگلستان به شمار میروند، این فصل به این عده از مسلمانان مقیم انگلیس توجه نموده است. در پایان این فصل اطلاعات آماری کاملی در مورد توزیع جغرافیایی، بافت قومی، وضعیت معیشتی، آموزش و ... مسلمانان ساکن در انگلستان در قالب جدول شماره 1 ـ 5 ذکر شده است. در فصل ششم به روند اسلامگرایی در روسیه پس از 11 سپتامبر 2001 پرداخته شده است. حادثه یازدهم سپتامبر برای بخشی از جریانهای اسلامی در روسیه به ویژه مبارزان مسلمان در چچن پیامدهای ناخوشایندی در پیداشت: بازتر شدن دست مقامهای حکومت مرکزی در مسکو برای مقابله جدیتر با جنگجویان جداییطلب چچن و از بین رفتن یکی از مراکز اصلی تغذیه فکری و آموزشی این مبارزان در افغانستان. با این حال، اسلام در روسیه بر خلاف سایر کشورهای غربی موضوعی حاشیهای و فرعی نیست. اسلام و مسلمانان بخش جداییناپذیر زندگی سیاسی و اجتماعی روسیه در طول چندین قرن تاریخ این کشور بودهاند. به همین دلیل بررسی وضعیت اسلامگرایی در روسیه با توجه به شرایط تاریخی و جغرافیایی ویژه این کشور، نیازمند تحلیل ابعاد گستردهتری است که تنها شامل جنبههای آشکار سیاسی نمیشود. در این فصل تلاش شده تا با مروری کلی بر وضعیت مسلمانان روسیه، به تحلیل جایگاه آنها در سالهای اخیر و به ویژه پس از رویداد یازدهم سپتامبر 2001 پرداخته شود. فصل هفتم و آخر کتاب نیز به نتیجهگیری اختصاص دارد .برخی از نتایج کتاب بدین شرح میباشد: در میان پنج کشور مورد مطالعه چنین به نظر میرسد که سهم امریکا از گرایش اتباع و مهاجرینش به اسلام بیش از چهار کشور دیگر باشد. در بررسی صورت گرفته آشکار شده است که پس از 11 سپتامبر گرایش به اسلام در میان سکنة امریکا تقویت یافته است. در فرانسه نیز به رغم آنکه بیشترین فشار اجتماعی بر مسلمانان جهت دستکشیدن از ارزشهای دینی خود و ادغام هرچه بیشتر در ارزشهای جامعة فرانسه وارد میآید، همچنان شاهد روند گرویدن به اسلام در این کشور هستیم. در روسیه، تازهمسلمانان با دلایل کم و بیش مشابهی به سمت این دین گرایش پیدا کردهاند. یکی از رایجترین این دلایل در روسیه که با دیگر کشور کاملاً مشابه میباشد، ازدواج است. در واقع، ازدواج را باید مهمترین عامل در افزایش شمار تازهمسلمانان در روسیه بهشمار آورد. در انگلستان هم، هیچگونه آمار رسمی نسبت به میزان واقعی گروندگان به اسلام در آن کشور وجود ندارد. اما در یک سرشماری توسط یک مرکز اسلامی در انگلستان تا سال 2001 ، 14 هزار نفر به دین اسلام گرایش پیدا کردهاند. به نظر میرسد که در انگلیس زنان و جوانان دو گروه پیشتاز در گرویدن به اسلام باشند. پس از فرانسه، آلمان دومین کشور اروپایی است که پذیرای بیشترین گرونده به اسلام خصوصاً پس از 11 سپتامبر میباشد. تا جایی که بر اساس آخرین آمارگیریهای غیررسمی تا کنون 20 هزار نفر در آلمان، اسلام را به عنوان دین خود برگزیدهاند.