کتاب مباحثی درباره حوزه این کتاب مجموعهای ارزشمند و پربار، برگرفته از سخنرانیها و مصاحبههای حضرت استاد درباره روحانیت و حوزه میباشد که با تلاش واحد مجموعه آثار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تدوین و به همت انتشارات آن مؤسسه چاپ و منتشر شده است. این کتاب در هشت بخش به مباحث ذیل میپردازد: بخش اول درباره موضوع اسلام و روحانیت است که ابتدا در آن به برخی از ویژگیهای اسلام و از آن جمله اصالت و صلاحیت کامل آن برای تأمین سعادت فردی و اجتماعی انسان اشاره میشود. سپس لزوم آموختن هرچه بیشتر حقایق اسلام مورد تأکید قرار میگیرد و آمادگی دنیا برای پذیرش اسلام گوشزد میشود. استاد در ادامه بر لزوم شناخت و معرفی صحیح اسلام برای جبران تقصیرها و قصورهای گذشته و پرهیز از کجرویهایی که احیاناً در معرفی اسلام صورت گرفته، تأکید میورزند. در بخش دوم، فلسفه وجودی و جایگاه روحانیت به بحث گذاشته میشود. در این بحث، مسایلی از قبیل: فلسفه وجودی و ارزش روحانیت و نکاتی که به رشد و شکوفایی این ارزش کمک میکنند، جایگاه روحانیت پیش از انقلاب، حوزه و روحانیت پس از انقلاب، و ضرورت حفظ جایگاه روحانیت در میان مردم، مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. بخش سوم درباره وظایف روحانیت سخن میگوید و بر وظایفی از قبیل شناخت اسلام، شناخت نیازهای جامعه، تبیین و پاسداری از اسلام، شرایط لازم برای روحانی، و تبلیغ دین تأکید میورزد. در بخش چهارم پیشنهاداتی درباره حوزه مطرح میشود. ابتدا پیشنهادهای کلی در مورد وضعیت برنامه و دروس حوزه، وظایف نظام آموزشی حوزه، ضرورت توسعه کمی و کیفی حوزه برای پاسخگویی به مسائل و شبهات بیان میشود. سپس حضرت استاد در زمینه رشتههای تحصیلی فقه و اصول، فلسفه و تفسیر توصیههایی میفرمایند. آنگاه برای رونق بخشیدن به بخش تحقیقات علمی در حوزه، شش پیشنهاد عرضه میشود، و در نهایت طرح جامع پیشنهادی معظم له برای اصلاح برنامه درسی حوزه در جهت کسب توانایی در پاسخگویی به نیازهای دینی جامعه و ایفای رسالت نشر معارف اسلامی در سراسر جهان و نیز به منظور ایجاد تحولات کمی و کیفی در برنامههای درسی و تحقیقاتی حوزه، مطرح میگردد. بخش پنجم در موضوع حوزه و فرهنگ مباحثی درباره حوزه و انقلاب فرهنگی و وظیفه حوزه در قبال تهاجم فرهنگی مطرح میسازد. بخش ششم که با عنوان «حوزه و دانشگاه» است، بحثهایی درباره وحدت حوزه و دانشگاه و علل عدم تحقق کامل آن، و نیز درباره مقایسه حوزه و دانشگاه ارائه میکند. بخش هفتم از حوزه و کاستیها و خطرها سخن میگوید، و بالاخره بخش هشتم کتاب به بیان توصیههای اخلاقی استاد در زمینه خودسازی و تزکیه و تهذیب نفس، اخلاص، ارتباط با خدا و توسل، زهد و سادهزیستی، استفاده از لحظات عمر و اهمیت دادن به تحصیل اختصاص یافته است.