انقلاب اسلامی - 13 : بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در س‍پهر نظریه پردازی ها

کتاب انقلاب اسلامی – 13: بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه‌پردازی‌ها نوشته دکتر مصطفی ملکوتیان و منتشرشده توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشی ژرف و نظام‌مند درباره تحلیل نظری انقلاب اسلامی ایران است. این اثر با هدف بررسی دیدگاه‌های گوناگون درخصوص علل وقوع انقلاب 1357 و نقد آن‌ها از منظر علمی، نگاشته شده است. نویسنده با بهره‌گیری از چارچوبی چندرشته‌ای، تلاش کرده تا تبیینی واقع‌بینانه و جامع از این رخداد تاریخی ارائه دهد و در عین حال خلأها و کاستی‌های تحلیل‌های رایج – به‌ویژه تحلیل‌های غرب‌محور – را نیز نشان دهد.

درباره کتاب بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه‌پردازی‌ها

کتاب با فصلی مقدماتی آغاز می‌شود که در آن مفاهیمی چون ویژگی‌ها و انواع انقلاب، فرضیه‌های تحقیق، واژگان کلیدی و پیشینه مطالعات بررسی شده‌اند. سپس نویسنده در فصل نخست، آسیب‌شناسی دیدگاه‌های غربی و غرب‌محور درباره علل وقوع انقلاب اسلامی را مطرح می‌کند و به نقد این نگاه‌ها می‌پردازد.
در ادامه، کتاب در هشت فصل به طبقه‌بندی و تحلیل رهیافت‌های مختلف در تبیین این انقلاب می‌پردازد:
فصل دوم به دیدگاه‌های فرهنگی اختصاص دارد و نقش مؤلفه‌هایی چون دین، هویت ملی، و گفتمان اسلامی را برجسته می‌سازد.
فصل سوم تا ششم به‌ترتیب دیدگاه‌های جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، اقتصادی و سیاسی را بررسی می‌کنند؛ این فصول به تبیین‌های کلاسیک و معاصر می‌پردازند و نقاط قوت و ضعف هرکدام را مشخص می‌کنند.
فصل هفتم به رهیافت‌های ترکیبی می‌پردازد؛ یعنی نظریه‌هایی که از پیوند چند بُعد برای تحلیل انقلاب بهره می‌گیرند.
فصل هشتم نیز به سایر نوشته‌ها و تبیین‌های پراکنده می‌پردازد که در طبقه‌بندی‌های پیشین نمی‌گنجند.
نویسنده در پایان، نتیجه‌گیری می‌کند که هیچ‌یک از رویکردهای جامعه‌شناختی، سیاسی، اقتصادی یا روان‌شناختی به‌تنهایی توان تبیین کامل این انقلاب را ندارند. او با تأکید بر نقش قاطع و محوری مؤلفه‌های فرهنگی – به‌ویژه دین و معنویت – دیدگاهی نو و ابتکاری ارائه می‌دهد که در عین حال از توجه به سایر عوامل نیز غافل نیست.

خواندن کتاب بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه‌پردازی‌ها را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه‌های علوم سیاسی، جامعه‌شناسی انقلاب، تاریخ معاصر ایران، و مطالعات فرهنگی بسیار سودمند است. همچنین برای کسانی که به دنبال نگاهی فراتر از تحلیل‌های رایج غربی درباره انقلاب اسلامی هستند، این کتاب راهی به سوی شناختی عمیق‌تر و بومی‌تر می‌گشاید. زبان کتاب آکادمیک و دقیق است، ولی ساختار منظم آن باعث شده فهم آن برای خواننده جدی آسان‌تر باشد. این اثر می‌تواند منبعی مهم برای پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی مرتبط با انقلاب اسلامی نیز به‌شمار آید.