نقدها را بود آیا که عیاری گیرند

هنر کلامی ـ به ویژه شعر ناب فارسی ـ از دیرباز بر گستره هویت ملی ایرانیان پرتو افکنده است. پارسی‌زبانان جهان، شعر خوب و سخنان بلند بزرگان خود را دوست می‌دارند و در گفت‌وشنود روزانه به کار می‌برند. شعر بلند ماندگار، زیباترین و پربهاترین زیوری است که قوم ایرانی به فرهنگ جهان اهدا کرده است. کتاب «نقدها را بُود آیا که عیاری گیرند» سیری است در گلزار فرهنگ و ادب سنتی فارسی و مشتمل بر چهار دفتر است. دفتر اول مقایسه گونه‌ای میان شاعران بزرگ ایران را در بر می‌گیرد. کوشش به کار رفته که با تکیه بر پایگاه خرد در شعر سنتی، ترازوی سخن‌سنجی ذوق‌های خوانندگان تا اندازه‌ای همخوانی و همزبانی پیدا کنند. در دفتر دوم، با توجه به اندیشه فلسفی کلان‌نگری در حساب احتمالات، طرح یک رده‌بندی شناور برای بررسی شعر سنتی فارسی پیشنهاد شده، که از داوری‌های جزمی فاصله می‌گیرد. روش تمیز و گزینش شعر ماندگار یا شعر خوب و متوسط یا نظم فروتر، انعطاف‌پذیر است. فراز و نشیب ذوق و حال کسان، می‌تواند در گزینش ابزار پیشنهاد شده دست ببرد. در دفتر دوم و سوم گزارش، تفرج کوتاهی در بخشی از گلگشت پهناور ادب سنتی و معاصر در میان آمده است. گفت‌وگوهای گزارشگر، داوری جزمی را نمی‌رساند. اشارات و پیامهای مردمی که در گوشه و کنار از لابه‌لای نوشته‌ها سر برمی‌آورد، ملهم از سخنان بزرگان همین سرزمین و از پی یادآوری فرهنگی است. برخی از حواشی موردنظر در دفتر چهارم گردآوری شده است. ادیبان حرفه‌ای بیشتر از روزن وقایع تاریخی و ریشه واژه‌ها و صحت و قدمت نسخه‌ها، به هنر کلامی می‌نگرند ـ روشی آموزنده و راهگشای فرهنگی که تأکید بر «امانت کلامی» دارد. نوشته‌های فرهنگی این کتاب در عین بهره‌مندی از نامداران ادب فارسی، اندک استقلال ذهنی و شوق پرواز را نیز در میان می‌آورد، که آن را می‌توان «گذر بر اسماء» خواند: به معنی کی رسد مردم، گذر ناکرده بر اسما نگارنده کتاب می‌کوشد که خوانندگان صاحب ذوق را از فرو ماندن در وادی کلمات مبهم برهاند و امکان پرواز آسمان دل‌آرای آن سوی ابرها را به دید بیاورد.