کتاب ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه در دنیای امروز اگرچه دستگاه‌های اطلاعاتی و نهادهای امنیتی جزء جدایی‌ناپذیر حکومت‌ها و نظام‌های سیاسی به شمار می‌روند، امّا سابقه پیدایش و فعالیت این سازمان‌ها به زمان‌های گذشته باز می‌گردد که در یک فرآیند تاریخی، متناسب با شکل و ماهیت حکومت‌ها رو به تکامل نهاده‌اند. هر چند تمام سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی در گردآوری اطلاعات و جلوگیری یا کنترل اعمالی که حیات سیاسی یک رژیم سیاسی را به مخاطره می‌افکند، هدف مشترکی را دنبال می‌کنند، امّا در نحوه‌ی استفاده از اطلاعات و جهت‌گیری این سازمان‌ها- که متأثر از ماهیت دولت‌ها است- تفاوت‌های بنیادین وجود دارد. در ممالک دموکراتیک یا نظام‌های مردم‌سالار، این‌گونه نهادها عمدتاً در راستای حفظ منافع عموم شهروندان و جلوگیری از خیانت دشمنان و مخالفان غیر قانونی نظام فعالیت می‌کنند و در نظام‌های استبدادی و دیکتاتوری، مانند رژیم شاه در ایران قبل از انقلاب، همه این سازمان‌ها صرفاً برای حفظ و تحکیم پایه‌های رژیم استبدادی و دیکتاتوری سازماندهی می‌شوند و در حقیقت، در جهت خلاف منافع و مصالح مردم فعالیت می‌کنند. سرگذشت ساواک، گواه این مدعاست. از آن‌جا که ساواک به عنوان بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین سازمان امنیتی و اطلاعاتی رژیم شاه، در همه حوزه‌های حیات اجتماعی و سیاسی، به شکلی مهارگسیخته مداخله می‌کرد و بر فعالیت همه سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی- مستقیم یا غیر مستقیم- نظارت می‌کرد، شناخت ابعاد و اجزاء و نیز نحوه‌ی عملکرد و اقدامات این سازمان مخوف، از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر تاریخ معاصر ایران است. به عبارت دیگر، پرتو افکندن بر فضای تاریکی که اختاپوس هراس‌انگیز ساواک، با سخت‌گیری و خشونت کم‌نظیری علیه انقلابیون فعالیت می‌کرد، یک ضرورت تاریخی است. آنچه امروز بر دامنه این نیاز می‌افزاید، این واقعیت است که در سال‌های قبل از انقلاب، پژوهش در این حوزه به کلی ممنوع بوده است و در سال‌های پس از انقلاب نیز با وجود انتشار اسناد و منابع، مورد غفلت قرار گرفت و در نتیجه هم‌چنان ناشناخته باقی ماند. مرکز اسناد انقلاب اسلامی بنا بر همین ضرورت‌ها و در راستای رسالت تاریخی خود (تدوین تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی) به انتشار این اثر همت می‌گمارد. در این کتاب سعی شده است ضمن بررسی ساواک، ادارات مختلف آن و زمینه و علل به وجود آمدن آن سازمان، عملکرد ساواک در سرکوب مخالفین و نقش آن در سیاست‌های داخلی مورد تحلیل و تجزیه قرار گیرد.