کتاب چالش های ایران و آمریکا در تاریخ تحولات معاصر ایران نقش چند دولت خارجی ـ از جمله دولت‌های ایالات متحده آمریکا و انگلیس ـ بیش از دیگران تأثیرگذار و مسئله‌ساز بوده است. لذا بررسی تحولات و چگونگی روابط ایران و دولت‌های مزبور یکی از موضوعات مهم و مورد توجه می‌باشد. زیرا تأثیر این روابط در بسیاری از امور داخلی و حتی در روابط خارجی گسترده و تعیین‌کننده بوده است. در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی امکان تحقیق و تألیف در این زمینه نبود. زیرا مخالف منافع و مصالح رژیم وابسته‌ی حاکم و دولت خارجی مسلط بر ایران بود. از این‌رو پس از پیروزی انقلاب محققین و نویسندگان توانستند با استفاده از اسناد و مدارک به‌جای‌مانده از رژیم گذشته و همچنین مدارک موجود و مرتبط با موضوع در خارج از کشور تحقیقات و تألیفات گسترده و ارزنده‌ای در این زمینه انجام دهند. در میان دولت‌های خارجی ذی‌نفوذ و تقریباً مسلط بر کشور، بیش از همه انگلیس و آمریکا ایفای نقش کرده‌اند. در سال‌های پس از کودتای 28 مرداد 1332 به مدت 25 سال آمریکا به‌تدریج سلطه‌ی بیشتری یافت و دولت انگلیس از دهه‌ی 40 نقش دوم در سلطه‌ی خارجی بر ایران داشت. در این دوران اوضاع و احوال و سیر تحولات به‌گونه‌ای متفاوت از گذشته و تضاد آشتی‌ناپذیر مردم با سیاست‌های استعمارگر جدید نیز متفاوت بود. از طرف دیگر پیروزی انقلاب اسلامی شرایط ایران و منطقه را دگرگون و چالش‌های ایران و آمریکا وارد شکل و محتوای جدیدی شد. شرایطی که کاملاً برای این دولت ناشناخته و در عین حال غیرقابل قبول بود. از این‌رو «چالش‌های ایران و آمریکا» یکی از موضوعات تحقیقاتی مراکز مطالعات سیاسی و استراتژیک در کشورهای مختلف شده است. این چالش‌ها به حدی است که در تمامی دولت‌های آمریکا، مسئله ایران و آثار ناشی از آنها یکی از مشکلات ثابت و به‌اصطلاح «دردسرهای بزرگ برای آنها» بوده و می‌باشد. چالش‌های موجود در روابط دو دولت به‌گونه‌ای است که چالش‌های دیگر را نظیر مقاومت حزب‌الله لبنان، مقاومت ملت فلسطین، شکست لشکرکشی در عراق و افغانستان، تضعیف موقعیت داخلی و بین‌المللی و بالاخره «بیداری اسلامی» و جنبش ضدسرمایه‌‌داری، به دنبال داشته است. تحولاتی که هر کدام می‌تواند مقدمه تغییرات دیگری بر ضد نظام سلطه‌ی استکباری آمریکا باشد. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تنها سقوط یک رژیم فاسد و وابسته نبود، بلکه مقدمه‌ی فروریختن پایه‌های سلطه‌ی استعمار غرب در جهان اسلام و سپس در مناطق دیگر شد. از این رو چالش‌های ایران و آمریکا بیش از پیش تبدیل به موضوعی بین‌المللی، دارای ابعاد اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیک شده است. اگرچه تحولات چند دهه‌ی گذشته بسیاری از ساختارها را دگرگون کرد، ولی با شناختِ عمیق روند تحولات و دلایل آن، به این نتیجه می‌رسیم که تغییرات بزرگ‌تر و مهم‌تر در راه است. این کتاب مهم‌ترین چالش‌های دو نظام متفاوت و متعارض (اسلام و لیبرال سرمایه‌داری) در قالب دو دولت ایران و آمریکا را با دیدگاهی واقع‌بینانه و به دور از تحلیل‌های افراطی و یا ساده‌انگارانه مورد بحث قرار داده است.