کتاب «خرپژوهی» که یادگاری ماندگار از ابوالفضل زرویی نصرآباد، نویسنده و طنزپرداز برجسته ایران است، پس از یک سال از درگذشت او منتشر شده و در حقیقت گزیده‌ای است از یک پژوهش وسیع درباره نقش و حضور خر در ادبیات جهانی و به‌ویژه ادبیات فارسی. این اثر به نوعی نمایانگر تلاش‌های عظیم زرویی در تحقیق و گردآوری اطلاعات درباره‌ی خر و تأثیر آن در داستان‌ها، باورها، افسانه‌ها و مثل‌های موجود در فرهنگ‌های مختلف می‌باشد. پژوهش‌هایی که خود زرویی آن‌ها را با نگاهی طنزآمیز و زیرپوستی تألیف کرده و در طول سال‌ها و در چندین هزار صفحه به تدوین رسیده است. این کتاب به دو بخش اصلی تقسیم شده است: «حکایات و لطایف نظم» و «حکایات و لطایف نثر». زرویی در این اثر به دور از پیچیدگی‌های تفسیر و تأویل، تنها یافته‌های خود را به صورت ساده و دلپذیر برای مخاطبانش به تصویر کشیده، که این خود یادآور سبک خاص و زبان شیوای او در روایت‌های طنزآمیز است. مقدمه کتاب نیز که به قلم سیدمهدی شجاعی نوشته شده، نه تنها از داستان دیدارهای شجاعی با زرویی سخن می‌گوید، بلکه آکنده از طنز و حمایت از تلاش‌های زرویی در ساخت این اثر است.

خواندن کتاب خرپژوهی را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

این کتاب را به تمامی علاقمندان به ادبیات، طنز و فرهنگ عامه پیشنهاد می‌کنیم؛ به ویژه کسانی که تمایل دارند از زوایای مختلفی به مطالعه ادبیات فارسی بپردازند و به تاریخچه حضور خر در داستان‌ها و افسانه‌ها بپردازند. چرا که این اثر نه تنها دنیای طنز و خنده را به تصویر می‌کشد، بلکه دقت و تسلط زرویی بر ادبیات و عناصر تشکیل‌دهنده آن را به نمایش می‌گذارد و می‌تواند برای هر خواننده‌ای، فرصتی باشد تا به عمق موضوعات فلسفی و اجتماعی پرداخته و در عین حال با شیوه‌های هنری و ادبی زرویی آشنا شود. لذا، اگر شما هم به دنبال سفری در اندیشه‌ها و تفکرات عمیق ادبی با چاشنی طنز هستید، «خرپژوهی» بی‌شک می‌تواند تجربه‌ای شیرین و به یادماندنی برای شما رقم بزند.

در بخشی از کتاب خرپژوهی می‌خوانیم:

گفتگوی سالک ژنده‌پوش با پادشاه
ژنده‌ای پوشید، می‌شد پیرِ راه
ناگهان او را بدید آن پادشاه
گفت من بِه یا تو، هان ای ژنده‌پوش
پیر گفت ای بی‌خبر، تن زن خموش 
گرچه ما را خود ستودن راه نیست 
کان که او خود را ستود آگاه نیست 
لیک چون شد واجبم، چون من یکی 
به ز چون تو صد هزاران، بی‌شکی 
زانکه جانت روی دین نشناختست
نفس تو از تو خری بر ساختست 
وانگهی بر تو نشسته ای امیر 
تو شده در زیر بار او اسیر 
بر سرت افسار کرده روز و شب 
تو به امر او فتاده در طلب 
هرچه فرماید تو را، ای هیچ‌کس 
کام و ناکام آن توانی کرد و بس