از دجله تا گنگ : یادداشتهای سفر علامه سیدهبه الدین شهرستانی به هندوستان

کتاب از دجله تا گنگ : یادداشتهای سفر علامه سیدهبه الدین شهرستانی به هندوستان علامه شهرستانی از فقهای عراق و متولد سال 1301 هجری قمری در این شهر است. وی یکی از رهبران مبارزه با دشمنان اشغالگر عراق بود و از اول سال 1323 تا آخر ربیع الثانی 1334 برای جهاد با دشمنان کشور عراق، مسافرت می‌کردند و در طول این مدت از سواحل فرات تا بصره و از سواحل دجله تا کوت العماره مشغول سفر و مبارزه بوده است. این کتاب شرحی از این سفرها و مشاهدات وی در حین آنهاست. به گفته مترجم این کتاب در مقدمه خود بر این اثر، علامه شهرستانی از معدود عالمان دینی بود که برای گسترش پیام اسلام و تحکیم بنیان‌های دوستی میان مسلمانان، به شهرها و کشورهای مختلف سفر کرد و در هر شهر به اقداماتی در راستای اهداف و آرمان‌های بلند خود پرداخت و به هر شهری که رفت، سخنرانی‌هایی بیدارگرانه در زمینه‌ ضرورت اتحاد و همبستگی و پرهیز از اختلاف‌های کشنده ایراد کرد. این مقدمه افزوده است: علامه شهرستانی در سفر به کشورهای یمن و عربستان و سوریه و لبنان هم به تلاش برای وعظ و ارشاد مردم و ترویج اندیشه‌های اصلاحگرانه ادامه داد. علاوه بر آن، چند بار هم به ایران سفر کرد و سفرنامه‌اش را هم با نام «گشت و گذاری در سرزمین ساسان» به رشته‌ی تحریر کشید؛ یک بار در سال 1363 ق. به ایران آمد و برای زیارت تا شهر مشهد هم آمد. دومین سفرش به ایران دو سال بعد در 1365 ق. بود که در این سفر، مورد استقبال گرم مردم و مقامات دولتی کشور قرار گرفت. شهرستانی در این سفر از شهرهای همدان و ملایر و بروجرد و درود و اراک و قم هم دیدار کرد. سومین سفرش به ایران در 1373 ق. بود که طی آن به اصفهان هم رفت. علامه شهرتانی در سال کتابخانه‌ عمومی امامین جوادین(ع) را با نام «مکتبة الامامین الجوادین العامة» در تالاری واقع در مجموعه حرم مطهر کاظمین راه انداخت و از آن پس، در همان‌جا به دیدار و تدریس و تألیف می‌پرداخت. کتاب «از دجله تا گنگ» پیش از این با عنوان «رحلة السید هبةالدین الشهرستانی الی الهند» با کوشش و تحقیق جواد کاظم البیضانی در ژانویه‌ی در سال 2012 میلادی از سوی «دار مدارک للنشر» در کشور امارات متحده عربی به چاپ رسیده، اما با توضیحاتی که محقق نسخه‌ عربی ارائه داده، در واقع آن اثر بخش کوتاهی از کتاب مفصل وی با نام «بندریات» است که هنوز به صورت خطی باقی مانده است. آقای بیضانی بخش سفرنامه‌ی هند را از دل آن نسخه بیرون کشیده و در یک کار ابتکاری آن را تصحیح و تحقیق کرده و به صورت مستقل در اختیار خوانندگان نهاده است. وی در پایان کتاب به خوانندگان مژده داده که در آینده بخش سفرنامه‌ی یمن و حجاز را نیز از این کتاب به صورت مستقل عرضه خواهد کرد.