کتاب عوامل رشد، رکود و انحطاط اثر استاد علی صفایی حائری، حاصل شش سخنرانی او در سال 1368 شمسی است. این کتاب در ادامه‌ی مباحث مطرح‌شده در کتاب رشد نوشته شده و به توضیح جامع‌تری درباره عوامل مختلف مؤثر بر رشد، رکود، و انحطاط انسان و جوامع می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر آموزه‌های قرآنی، به‌ویژه سوره عصر، و تحلیل عمیق مفاهیم دینی و اخلاقی، راهکارهایی برای پیشرفت فردی و اجتماعی و پرهیز از سقوط ارائه می‌دهد.

درباره کتاب عوامل رشد، رکود و انحطاط 

کتاب به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:
1. عوامل رشد: صفایی در این بخش عواملی که انسان و جامعه را به‌سوی پیشرفت، تعالی و تحقق هدف‌های متعالی سوق می‌دهند، بررسی می‌کند. وی با استناد به قرآن و سیره پیامبران، رشد را فراتر از موفقیت مادی دانسته و آن را در پیوند با معنویت و مسئولیت انسان نسبت به خدا، خود، و دیگران معرفی می‌کند.
2. عوامل رکود: در این قسمت، نویسنده به موانعی می‌پردازد که باعث توقف حرکت انسان و جامعه می‌شوند. او رکود را ناشی از ضعف ایمان، تفرقه، غفلت و ضعف اراده می‌داند. صفایی تأکید می‌کند که این عوامل مانع شکوفایی ظرفیت‌های انسان و جوامع می‌شوند و ضرورت شناخت آن‌ها برای رفع موانع حرکت به‌سوی رشد را برجسته می‌سازد.
3. عوامل انحطاط: در این بخش، دلایل سقوط انسان و جامعه به‌سوی زوال و تباهی تحلیل می‌شود. نویسنده بر تأثیرات مخرب غرور، خودبینی، دنیاگرایی، و فراموشی ارزش‌های انسانی تأکید دارد. او انحطاط را نتیجه مستقیم ضعف در مدیریت روحی و اخلاقی انسان دانسته و هشدار می‌دهد که بی‌توجهی به عوامل انحطاط، جامعه را به سقوط می‌کشاند.
صفایی در تمام مباحث کتاب، نگاه جامعی به مفاهیم دینی و انسانی داشته و راهکارهای عمیق و کاربردی برای پرورش شخصیت فردی و ساخت جامعه‌ای پویا ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب عوامل رشد، رکود و انحطاط را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

زبان این کتاب ساده و درعین‌حال عمیق است. صفایی با بیانی روان و مفاهیم دقیق، هم‌زمان تفکر و احساس مخاطب را درگیر می‌کند. ساختار کتاب متناسب با سخنرانی‌های نویسنده تنظیم شده و هر بخش، مقدمه‌ای روشن و مباحثی منسجم دارد.عوامل رشد، رکود و انحطاط برای همه کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تری از انسان‌شناسی، مفاهیم قرآنی و اخلاقی هستند، مناسب است. این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان علوم اسلامی و انسانی، بلکه برای عموم مخاطبانی که دغدغه رشد فردی و اجتماعی دارند، منبعی ارزشمند به شمار می‌رود.