تاریخ هیجده ساله آذربایجان

کتاب تاریخ هیجده ساله آذربایجان اثری پژوهشی و مستند از احمد کسروی است که یکی از مراجع اصلی برای مطالعه تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در آغاز قرن چهاردهم هجری خورشیدی به شمار می‌آید. این کتاب، دنباله و مکمل کتاب معروف «تاریخ مشروطه ایران» کسروی است و تحولات مهم ایران را با تمرکز ویژه بر منطقه آذربایجان بازخوانی و تحلیل می‌کند. وقایع کتاب از فتح تهران و پایان استبداد صغیر (1288 خورشیدی) آغاز می‌شود و تا مرگ شیخ محمد خیابانی در تبریز (1299 هجری شمسی) ادامه می‌یابد. احمد کسروی با زبانی شفاف و مبتنی بر مستندات تاریخی، روایتی انتقادی، تحلیلی و گاه اصلاح‌گر ارائه می‌دهد و کوشیده تا از افسانه‌‌سازی و تحریف‌ دوری کند. کتاب علاوه بر بازگو کردن وقایع، دلایل کامیابی‌ها و ناکامی‌های جنبش مشروطیت را تحلیل می‌کند، قهرمانان فراموش‌شده را معرفی می‌نماید و بر نقش مردم و رهبران واقعی تأکید می‌گذارد. او هدف خود را جلوگیری از تحریف تاریخ توسط بیگانگان و یادآوری تلاش‌های نسل‌های گذشته برای آیندگان عنوان می‌کند. این کتاب از مهم‌ترین منابع دست‌اول درباره مشروطیت و تحولات سال‌های 1288 تا 1299 در ایران، به‌ویژه آذربایجان است. قضاوت‌های منصفانه، نقد وضع اجتماعی و سیاسی و تاکید بر واقعیت‌های تاریخی بدون افسانه‌سازی از ویژگی‌های برجسته این اثر به شمار می‌رود. تاریخ هیجده ساله آذربایجان نه‌تنها یک گزارش تاریخی بلکه تحلیلی عمیق از یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران است و به دلیل بهره‌برداری از اسناد دست‌اول و نگاه منصفانه کسروی جایگاه ویژه‌ای در پژوهش‌های تاریخی ایران دارد.

خواندن کتاب تاریخ هیجده ساله آذربایجان را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

افراد مشتاق به شناخت تحولات مهم دوران مشروطه و رویدادهای پس از آن، خصوصاً حوادث آذربایجان و نقش این منطقه در سرنوشت انقلاب مشروطه. دانشجویان و محققان رشته‌های تاریخ، علوم اجتماعی، علوم سیاسی و علوم انسانی که نیازمند منابع معتبر و تحلیلی پیرامون جنبش مشروطه و پیامدهای آن هستند. افرادی که به مطالعه آثار تحقیقی، بررسی اسناد و روایت‌های منصفانه تاریخی علاقه دارند. کسانی که دنبال شناخت دقیق‌تر قهرمانان راستین، نقش توده مردم و رهبران محلی مانند ستارخان، باقرخان و شیخ محمد خیابانی در تاریخ ایران‌اند. کسانی که قصد بررسی عوامل پیروزی‌ها و ناکامی‌های جنبش‌ها، نقش بیگانگان، وضعیت اجتماعی-سیاسی ایران عصر قاجار و پیدایش هویت ملی را دارند.