کتاب مراقبات ماه رمضان از نگاه اسلام، فلسفه خلقت انسان و هدفِ در نظر گرفته شده برای او، رسیدن به کمال مطلق است. از این رو، آنچه در منابع و متون اسلامی به عنوان رمز و راز بعثت پیامبران الهی آمده است (همچون: عدالت، علم و آزادی)، مقدّمه تربیت انسان و رسیدن او به مرتبه «انسان کامل» است. بر پایه این شناخت، برای آنان که اسلام را باور دارند و به این آیینْ دلبستهاند، سزاوار است که از هر فرصتی برای رسیدن به این هدف والا، بهره بگیرند. در این میان، ماه رمضان برای خداجویان سالک، فرصتی است بیهمتا، که اگر به خوبی مورد استفاده قرار بگیرد، به تعبیر قرآن کریم که میفرماید: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»؛ شب قدر، بهتر از هزار ماه است. میتوان یکشبه، راه هزار ماهه را پیمود. خداوند سبحان، در این ماه بافضیلت، میهمانی ویژهای را برای تربیت روح ترتیب داده است، به گونهای که میتواند در حیات معنوی انسان تحوّلی پدید آورد که او را به سعادت ابدی برساند و کامیابی همیشگی را برایش تضمین کند. نکته مهم در این مسیر، آن است که انسانی که تصمیم دارد به دنیای این ضیافت گسترده وارد شود، بداند: به کجا میرود؟ معنای میهمانی الهی چیست و چگونه باید وارد آن شود؟ چه باید انجام دهد و چگونه مسئولیّت خویش را ادا کند؟ و چگونه از آن بیرون آید؟ شناخت همه اینها ضروری است تا انسان از این میهمانی، به نحو شایسته بهرهمند گردد. پاسخ تفصیلی به پرسشهای یاد شده با بهرهگیری از قرآن کریم و احادیث اسلامی در کتابی به نام «ماه خدا» در اختیار پژوهشگران قرار گرفت، اما از آنجا که همه علاقمندان، فرصت کافی برای مطالعه آن مجموعه را ندارند اینک گزیده آن با نام «مراقبات ماه رمضان» تقدیم میگردد. گفتنی است که این گزیده شامل همه تحلیلها و مطالب اصلی کتاب «ماه خدا» است و تنها شماری از احادیثی که مضمون آنها تقریبا در احادیث موجود یافت میشود و نیز شماری از دعاها از کتاب حاضر حذف گردیده است. لازم میدانم مراتب سپاس خود را از همه فضلای گرانقدری که در پدید آوردن و ارائه این اثر نفیس تلاش داشتهاند به ویژه فاضل ارجمند جناب آقای رسول افقی که در تألیف و تلخیص آن مرا یاری دادند، ابراز دارم و از خداوند منّان برای همه این عزیزان پاداشی در خور فضل خود مسئلت مینمایم. رَبَّنا! تَقَبَّل مِنّا؛ إنَّکَ أنتَ العَزیزُ الحَکیمُ. محمّدی ریشهری ۱۵ ربیع الثانی ۱۴۲۶ ۲ خرداد ۱۳۸۴