شهری در آسمان یکی از آثار ماندگار  سید مرتضی آوینی است؛ نویسنده، مستندساز و راوی بزرگ سال‌های دفاع مقدس که با نثری شاعرانه و تحلیلی به روایت مقاومت و شهادت می‌پردازد. این کتاب مجموعه‌ای از شش گفتار تلویزیونی برنامه‌ای به همین نام است که در پاییز سال 1371 آغاز شد. قرار بود این مجموعه ده قسمتی باشد، اما ساخت آن با شهادت آوینی در فروردین 1372 ناتمام ماند. او هنگام بازدید از محل فیلم‌برداری این مجموعه بر اثر انفجار مین به شهادت رسید. آنچه از این پروژه باقی ماند، متونی است که اکنون در قالب این کتاب در اختیار علاقه‌مندان به روایت‌های ناب و مستند از دفاع مقدس قرار گرفته است.

درباره کتاب شهری در آسمان

شهری در آسمان با تمرکز بر نبرد چهل‌وپنج‌روزه‌ی خرمشهر در ابتدای جنگ تحمیلی، کوششی است برای بازخوانی این حماسه بزرگ از دل خاطرات بازماندگان و اسناد تاریخی. آوینی با نثری درخشان، روایتی می‌سازد که هم‌زمان عاطفی، مستند، و تفکرانگیز است. او نه‌تنها روایت‌گر نبرد نظامی، که ثبت‌کننده روحیه مردم، شجاعت جوانان، و ایستادگی مردمی است که با کم‌ترین امکانات، بزرگ‌ترین مقاومت را رقم زدند.
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های کتاب، زاویه‌دید آن است: آوینی از خلال گفت‌وگو با دو نفر از بازماندگان خرمشهر – کسانی که خود در دل آن ماجرا بوده‌اند – روایتی انسانی و در عین حال آرمانی می‌سازد. نویسنده در کنار بازنمایی تاریخی، سعی می‌کند معنای مقاومت، عشق به وطن، و ایمان را از خلال تجربه خرمشهر تبیین کند.
کتاب همچنین یادآور است که آوینی پیش‌تر نیز در زمان وقوع جنگ در خرمشهر حضور داشته و مستند حقیقت را درباره سقوط شهر ساخته بود. اما اکنون، در گذر زمان، او با نگاهی عمیق‌تر و پر از تأمل به همان زمین بازمی‌گردد تا حقیقتی تازه از گذشته را با نگاه امروز بازگو کند. این بار خرمشهر فقط یک شهر نیست، بلکه نمادی از ایثار، مقاومت و شهادت است؛ شهری در آسمان.

خواندن کتاب شهری در آسمان را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

کتاب شهری در آسمان مناسب کسانی است که به تاریخ معاصر ایران، دفاع مقدس، و به‌ویژه روایت‌های مستند و تأثیرگذار علاقه دارند. دانشجویان رشته‌های تاریخ، روزنامه‌نگاری، مطالعات جنگ، و نیز علاقه‌مندان به نثر خاص و متفکرانه آوینی از خواندن این اثر بسیار بهره خواهند برد. همچنین مخاطبانی که در پی درک عمیق‌تری از حقیقت جنگ و معنای مقاومت هستند، با خواندن این کتاب می‌توانند پیوندی احساسی و معرفتی با یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران برقرار کنند.