کتاب تاملاتی در مباحث فرهنگ اسلامی این کتاب حاوی مقالات و یادداشت‌هایی است که طی دو دهه به رشته تحریر در آمده‌اند و البته منتشر نشده‌اند و اکنون در کتاب «تأملاتی در مباحث فرهنگ اسلامی» در چهار بخش علوم قرآن و حدیث، فقه و اصول، کلام و فرق و فرهنگ ملل اسلامی نظم و تدوین یافته‌اند. پاکتچی بر مقدمه‌ای که بر کتاب خود نوشته، آورده است که «هر کدام از این مقالات و نوشته‌های کوتاه، محصول یک مقطع از زندگی مؤلف در طول این دو دهه است که با وجود تنوع موضوعی و تنوع روش‌شناختی، می‌تواند هم درزمانی و هم هم‌زمانی ارزیابی شود. ارزیابی درزمانی بدان معنا که نگارنده مانند هر جوینده دانش، مقاطع گوناگونی را در طول دو دهه اخیر سپری کرده، هر از گاهی بر یک حوزه موضوعی تمرکز یافته، با حوزه‌ای تازه از دانش انس گرفته و بدان تعلق خاطری یافته و سپس راه به سوی حوزه‌های دیگر گشوده است». پاکتچی البته تنوع موضوعی این مجموعه را، به علت آشنایی و ممارستش در به کارگیری حوزه‌های روشی مختلفی که در طول مدت نگارش این مقالات با آن‌ها آشنا شده است، همراه با یک روند رو به گسترش در سودبری از روش‌های پژوهش‌ دانسته و در مورد وجه انسجام‌بخش این مجموعه بر این نکته تکیه کرده است که «در طول دو دهه گذشته که این نوشته‌ها فراهم آمده‌اند، به عنوان اندیشه‌ای که ذهن او را همواره به مشغول می‌داشته و او را به این سو و آن سوی دانش می‌رانده، یک مسئله محوری وجود داشه است؛ شناخت اسلام.» او البته این تلاش را معطوف به شناختی همه‌جانبه از اسلام معرفی می‌کند که در آن نه شاخه‌ای از علوم اسلامی از شاخه‌های دیگر بریده باشد و نه این که شناختی باشد که خود را به عرصه نظریات محدود کرده و از تاریخ و واقعیت زیسته مسلمانان جدا ساخته باشد. مقالاتی که در بخش علوم قرآن و حدیث این مجموعه آمده است، عبارتند از «سنت‌های املایی [ارتوگرافی] در خط عربی متقدم با توجه به انعکاس آن در نسخه‌های قرآن»، «حسین بن واقد مروزی و بنیانگذاری مکتب خراسان اصحاب حدیث» و «سهم علمای شرق ایران و آسیای مرکزی در تدوین حدیث». در بخش فقه و اصول نیز مقالاتی همچون «آب در فرهنگ و اندیشه اسلامی»، «آب در فقه اسلامی»، «کمینه‌گرایی و بیشینه‌گرایی در تاریخ فقه اسلامی»، «پیجویی زمینه‌ها برای مباحث حقوق و اقتصاد در فقه اسلامی»، «نقد معتدل بر اصولیه نزد شیخ بهایی» و «مسئله اجماع؛ از ساحت تصدیقات به تصورات» آمده است. «ابوسهل نوبختی»، «آثار شناختی روزمرگی و آشنایی‌زدایی (با تکیه بر فضای اندیشه‌ورزی روسیه)»، «رویکردی کلامی به صحیح بخاری»، «زمینه‌های تحکیم و مقوله‌های فرهنگی در جوامع صدر اسلام» و «تحکیم و انگاره‌های سیاسی صدر اسلام» مقالات بخش کلام و فرق در این کتاب هستند. بخش فرهنگ ملل اسلامی نیز شامل دو مقاله با عناوین «نقد خودگرایی در اندیشه سیاسی حسن به ثابت» و «چینش لایه‌های تاریخی به مثابه بازتعریف یا تضمین؛ مورد مسجد جامع اصفهان» است. خود نویسنده هدف از ارائه همزمان این مقالات را نه یک انگیزه صرفاً آرشیوی، بلکه ایجاد نوعی پویش با تکیه بر برآیند این نوشته‌های پراکنده عنوان کرده است و البته خاطرنشان کرده است که خواننده نیز با مروری گذرا بر مقالات این مجموعه می‌تواند اذعان کند که این همگرا دیدن علوم و معارف اسلامی، و همراه دیدن ساحت نظر و واقعیت، نگرشی است که بر تمامی دستاوردهای دو دهه گذشته وی در مجموعه «تأملاتی در مباحث فرهنگ اسلامی» سایه افکنده است و خود می‌‌تواند توضیحی برای گستره تنوع موضوعی پژوهش‌ها نیز باشد