کتاب تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران - جلد دوم - (از آغاز تشکیل حکومت امرا و سلاطین ایرانی تا پایان عصر قاجار) در جلد دوم تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران، نویسنده به توضیح پیرامون چگونگی تشکیل نظامهای سیاسی، و نهادهای حکومتی، حکام و سلاطین خودمختار ویا وابستة ایران زمین، همچون طاهریان و صفاریان و آلبویه و حکام ترک تبار غزنوی و سلجوقی پرداخته، و ضمن تبیین رابطة این حکام با دستگاه خلافت بنیالعباس، و حاکمیت غیر مستقیم آنان بر حکام این دیار - به عنوان خلیفة مسلمین - به ویژه در دورة طاهریان، سامانیان، غزنویان و سلجوقیان، به علل افول قدرت خلفای عباسی در این دوره، که دورة دوم خلافت بنیالعباس است، اشاره نموده است. سپس تحولات سیاسی و اداری در ایران، پس از حمله چنگیز و شیوه حکومت مغولان در ادوار مختلف حاکمیت آنها را بررسی کرده است. سپس تحولات سیاسی و اداری در نظام حکومتی صفویه، افشاریه و زندیه را مورد بررسی قرار گرفته و چگونگی به قدرت رسیدن خاندان قاجار و تحولات سیاسی و اداری این دوره پایان بخش جلد دوم این کتاب میباشد. شایان ذکر است که عصر قاجار، در واقع سرآغاز شتاب فزایندة نوگرایی، و شروع حرکت در جهت اخذ دستاوردهای نوین غرب، به قیمت نادیده انگاشتن سنتهای دیر پای اداری ایران زمین است. لذا در تبیین تحولات سیاسی و اداری دوره قاجار، آنچه بیشتر مورد توجه نگارنده بوده است، شکلگیری نظامهای اداری به تقلید از غرب است که در زمان فتعلیشاه قاجار شروع شد و در زمان ناصرالدین شاه شدت یافت. سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا منجر به پینهادن نهادهایی شد که اغلب با نیازهای جامعه ایرانی و فرهنگ این دیار، تناسبی نداشت. سازمانهای ظاهراً نوینی که در عصر قاجار به توصیه مستشاران غربی پینهاده شد، نه تنها نتوانست حلال مشکلات مردم این دیار باشد بلکه همواره به عنوان یک معضل و یک مسأله، پیش روی مردم و دولتمردان این مرز و بوم بوده، و شاهدیم که در مقاطع مختلف تاریخ معاصر، اصلاح نظام اداری، همواره مورد توجه دولتمردان بوده و هست. کتاب حاضر در سه بخش و در قالب 8 فصل به رشته تحریر درآمده است. در بخش اول با عنوان «تحولات سیاسی و اداری در دوره حکومت امراء و سلاطین ایرانی»؛ در دو فصل؛ پیرامون تحولات سیاسی و اداری در دورة حکام ایرانی (طاهریان و صفاریان و سامانیان) و تحولات سیاسی و اداری در دوره حکومت شیعی آلبویه (دیالمه) بحث شده است. در بخش دوم تحت عنوان «تحولات سیاسی و اداری در دوره سلاطین ترک تبار»؛ در دو فصل؛ پیرامون تحولات سیاسی و اداری در دوره غزنویان و سلجوقیان؛ و تحولات سیاسی و اداری در دوره حکومت مغولان بحث و بررسی شده است. در بخش سوم با عنوان «تحولات سیاسی و اداری دور دوره سلاطین ایرانی»؛ در سه فصل؛ در مورد تحولات سیاسی و اداری در حکومت صفویان؛ تحولات سیاسی در دوره حکومت افشاریه و زندیه؛ و تحولات سیاسی و اداری در دوران حکومت قاجاریه بحث شده است. در فصل پایانی نیز نویسنده به جمعبندی از مباحث کتاب پرداخته است.