پیوست فرهنگی از مفهوم تا روش

کتاب پیوست فرهنگی از مفهوم تا روش «پیوست فرهنگی» از مفاهیم جدیدی است که به دنبال واژگان راهبردی «مهندسی فرهنگ»، «مهندسی فرهنگی» و «مدیریت فرهنگی» توسط مقام معظم رهبری در تاریخ17/9/86 طرح گردیده و علاوه بر این که موضوع مراکز عمده‌ی سیاستگذاری قرار گرفته، اذهان بسیاری از مراکز علمی و تحقیقاتی و پژوهشگران را به خود معطوف نموده است. وجه مشترک برداشت های گوناگون از پیوست فرهنگی، توجه به بعد عملیاتی و تأثیرگذاری این موضوع در مدیریت فرهنگی کشور است. در یک نگاه کارکردی، طبعاً پیوست فرهنگی در دو رویکرد سلبی(‌پیش‌بینی‌، رفع و دفع کژ کارکردهای سیاست‌ها و فعالیت‌ها) و ایجابی (اندراج و اشباع کارکرد فرهنگی سیاست‌ها وفعالیت‌های غیر فرهنگی) مورد توجه قرار می‌گیرد و که در مجموع، تدوین و اجرای آن می‌تواند نتایج و دستاوردهای فراوان و متنوعی را برای جامعه ایران به دنبال داشته باشد از جمله: خروج از روزمرگی و برنامه‌های غیر منسجم فرهنگی و تلاش در جهت ترسیم هدفمند حال و آینده فرهنگی کشور؛ جلوگیری از آثار مخرب فرهنگی حاصل از بکارگیری علوم، فناوری‌ها، روش‌ها و الگوهای وارداتی؛ بازگرداندن هویت واقعی فرهنگی به جامعه وسایر کنش گران در چارچوب استانداردهای برخواسته از فرهنگ دینی؛ تغییر قوانین و مقررات ملی در راستای حضور هرچه بیشتر فرهنگ دینی در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی؛ به حداقل رساندن تأثیرات مخرب مستقیم و غیر مستقیم اجرای طرح‌های توسعه ای بر فرهنگ عمومی جامعه؛ هماهنگ نمودن دو حوزه تقاضا و نیازمندی جامعه اسلامی، با عرضه و پاسخ‌گویی به نیازمندی‌های برخواسته از فرهنگ دینی؛ اصلاح کارکردهای فرهنگی فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در داخل کشور؛ بومی سازی الگوهای کلان موجود کشور در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به صورت منطقی (و نه استقرایی ناقص یا موزاییکی) با تکیه بر آموزه‌های فرهنگ دینی؛ حفظ و صیانت از استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور در عرصه ملی، منطقه‌ای و جهانی؛ افزایش سهم حضور فرهنگ دینی در منظومه نیازمندی‌ها از طریق عارضه‌‌یابی و بازشناسی سازوکارهای تحقق نیازمندی‌ها؛ تقویت حضور جلوه‌های فرهنگ اسلامی ایرانی در عرصه‌های گوناگون اجتماعی اعم از سیاسی، فرهنگی و اقتصادی؛ برقراری توازن و تعادل بین بخش فرهنگ با دیگر بخش‌های سیاسی و اقتصادی، و اصلاح، نوسازی و توسعه فرهنگ دینی در سطح جامعه؛ تعبیه ضمانت اجرایی برای تحقق مهندسی فرهنگی و مدیریت فرهنگی کشور در کوتاه و میان مدت. این اثر در سه بخش سازماندهی شده است. در بخش نخست که حاوی سه فصل کوتاه است؛ با توجه به مطالعات اجتماعی خصوصا مباحثی که به مداخلات رسمی و غیر رسمی در جامعه و تغییر جامعه متاثر از این مداخلات نظر افکنده‌اند، فحص و تقریری ارائه گشته است تا عقبه‌های احتمالی پیوست فرهنگی در علوم اجتماعی مورد توجه خواننده قرار گیرد و البته این فحص، به معنای قضاوت کتاب در این خصوص که پیوست فرهنگی ادامه این عقبه هست یا نیست نمی‌باشد. در بخش دوم که که به چارچوب مفهومی و تبیین ضرورت پیوست فرهنگی اختصاص دارد؛ در سه فصل سعی شده تعریفی مفهومی و عملیاتی ارائه و روش مطالعه در تاثیرات فرهنگی نیز کالبد شکافی شود. در بخش سوم که به چگونگی تنظیم و مطالعه در پیوست فرهنگی اختصاص پیدا کرده به‌طور عملیاتی مراحل و گام‌های پیشنهادی برای تحقق این امر ارائه شده است که یکی، رویکردی ابداعی و اقتراحی دارد و دیگری مبتنی بر تجربه مطالعات جامعه‌شناسی کاربردی و پارادایم "اتا" تنظیم شده که امکان بررسی تطبیقی را نیز به خواننده محترم می‌دهد. فهرست مطالب کتاب به شرح زیر می‌باشد: مقدمه بخش نخست: ادبیات نظری پیوست فرهنگی در رشته‌های علوم اجتماعی فصل 1. پیشینه و ادبیات نظری وتجربی در حوزه مطالعات جامعه‌شناسی کاربردی (ارزیابی تأثیر اجتماعی) فصل 2. پیشینه وادبیات نظری وتجربی در حوزه مطالعات ارتباطاتی فصل 3. پیشینه وادبیات نظری وتجربی در حوزه مطالعات توسعه بخش دوم: چارچوب مفهومی و ضرورت پیوستگی فرهنگی فصل 4. مبانی مفهومی پیامدپژوهی فصل 5. پیوست فرهنگی، چیستی و چرایی فصل 6. ارزیابی تاثیرات اجتماعی-فرهنگی درسیاستگذاری عمومی ملاحظات روش‌شناسی بخش سوم: چگونگی تنظیم و تحقق پیوست فرهنگی فصل 7. الگوی عملیاتی پیوست فرهنگی «محتوا، سازمان و برنامه» فصل 8. ملاحظات نظری پیوست؛ فرهنگی یا اجتماعی؟