کتاب الگوی عملیاتی عقد جعاله ( با تاکید بر بخش معدن) کتاب حاضر تحت عنوان «قرارداد جعاله و عملیاتی کردن آن برای بخش معدن» به عنوان یکی از برنامههای سالیانۀ مؤسسۀ آموزشی و تحقیقات اسلامی (IRTI) بانک توسعۀ اسلامی (IDB) انجام شده است. این مطالعه مرحلۀ آغازین یک توسعه است. توسعهای که در آینده چارچوب جامعی به سمت تنظیم و فرموله کردن تئوری قرارداد اسلامی همراه با کاربردهای آن در بخشهای مختلف اقتصادی را تشکیل میدهد. برای شروع ، توجه خود را بر روی عقد جعاله، به عنوان یک راه حل جایگزین برای قرارداد واگذاری موجود متمرکز میکنیم. این مطالعه همچنین چگونگی بهرهبرداری و استفاده از قرارداد جعاله در بخش معدن را مورد بحث قرار میدهد. ابتدائاً، مطالعۀ مورد نظر، یک دید کلی و جامع از چارچوب شریعت که ناظر بر قرارداد جعاله است را ارائه میدهد. این مطالعه ویژگیهای اصلی قرارداد جعاله را مشخص کرده و صریحاً یکی از ویژگیهای اصلی آن که میگوید:«حق الزحمه توافق شده بین جاعل و مجعول میتواند بخشی از سرمایه مفقود شده و یا بخشی از یک محصول باشد» را تشریح میکند. این ویژگی به عنوان یکی از فروض کلیدی این تحقیق است. بعلاوه مقایسهای بین ویژگیهای اصلی قرارداد جعاله و شیوههای دیگر تأمین مالی اسلامی نیز ارائه شده است. سپس، این تحقیق ویژگیهای کامل قرارداد جعاله در هر دو بعد زمانی ،یعنی پیوستگی و ناپیوسته بودن را میآورد. این تحقیق با استفاده از روابط دو جانبۀ جاعل و مجعول، نشان میدهد که چطور عامل کارایی هزینۀ مجعول و نرخ استخراج مادۀ معدنی، در حالت کلی بر یکدیگر تأثیر میگذارند. بعلاوه این مطالعه نشان میدهد که چطور مسیر نرخ استخراج مادۀ معدنی ممکن است در طول دورۀ مورد توافق، براساس اطلاعات آورده شده در گزارش معجول تعیین شود. آنگاه، تحقیق به تفصیل، اطلاعات متقارن را مورد مطالعه قرار میدهد. همچنین شرایط بهینه و مسیر نرخ استخراج مادۀ معدنی را بدست میآورد. و نشان میدهد که نرخ استخراج مادۀ معدنی به چندین عامل مانند: عامل کارایی هزینۀ مجعول، نرخ رجحان زمانی برنامه ریز اجتماعی ، قیمت بازاری مادۀ معدنی و شرایط جغرافیایی زمین بستگی دارد. تحقیق نشان میدهد که نرخ استخراج مادۀ معدنی به طور معکوس با رجحان جاعل رابطه دارد ولی با قیمت بازاری مادۀ معدنی رابطۀ مستقیم دارد. بعلاوه در این تحقیق بعد از استخراج عامل کارایی هزینه مجعول، نشان داده میشود که این عامل با قیمت مادۀ معدنی رابطۀ مستقیم و با اختلاف موجود بین ذخیرۀ اولیه و ذخیرۀ باقی مانده همانند نرخ رجحان زمانی جاعل رابطۀ معکوس دارد. سرانجام، این مطالعه یک مقدار بحرانی برای عامل کارایی هزینه مجعول، را در زمانی که ادامه عملیات استخراج از معدن صرفه اقتصادی ندارد، بدست میآورد. در پایان، این مطالعه نشان میدهد که چگونه میتوان با لحاظ مواردی از جمله در نظر گرفتن هزینه اکتشاف و فرض وجود اطلاعات نامتقارن و یا کنار گذاشتن فرض خاصیت برونزایی قیمت مادۀ معدنی، مدل را توسعه دهیم. این کتاب از هشت فصل تشکیل شده است. فصل اول: مقدمه. فصل دوم: چارچوب شرعی قرارداد جعاله. فصل سوم: بدست آوردن شرایط بهینه وتفسیر اقتصادی مدل تحت حالت وجود اطلاعات متقارن. فصل چهارم: نتیجهگیری. فصل پنجم تا فصل هفتم: ضمایم. فصل هشتم: مقایسه شرایط عقد جعاله از منظر فقه امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت.