کتاب اخلاق در جنگ : تحلیل محتوای مکاتبات امیرالمومنین علی (علیهالسلام) و معاویه آنچه تاکنون در حوزه مطالعات تاریخ اسلام و حوادث دوران حکومت امیرالمومنین (علیهالسلام) مطرح شده، بیشتر، تبیین تاریخی حوادث بوده که موجب شده بسیاری از جوانب فرهنگی و اجتماعی آن وقایع مغفول مانده و تنها به گزارشی شرح حالی از روند وقایع اکتفا شود. به نظر میرسد آنچه امروزه میتواند راهگشای فهم بسیاری از وقایع آن دوران باشد، تبیین دیدگاهها و مبانی نظری آن حضرت علی (علیهالسلام) از خلال کلام و گفتار ایشان است چرا که زبان آدمی، معرّف شخصیت اوست و به واسطه فهم گفتمان هر شخص و چینش منطقی کلمات او در کنار همدیگر و تحلیل محتوای آنهاست که میتوان به درکی جامع از دیدگاههای آن فرد دست یافت و همچنین با نگاهی کلی به منطق حاکم بر مجموعه باقیمانده از کلمات ایشان و تحلیل محتوای آنها، امکان بازسازی یک سامانه کامل و تصویرپردازی واقعه از نگاه آن حضرت (علیهالسلام) به وجود میآید. پیکار صفین با معاویه که در کلام حضرت امیرالمومنین (علیهالسلام) از آنان تعبیر به "قاسطین" شده، از جمله مهمترین حوادثی است که در دوران حکومت کوتاه امیرالمومنین (علیهالسلام) روی داده و در حقیقت بزرگترین حادثه دوران حکومت حضرت (علیهالسلام) میباشد که پیامدها و آثار تأثیرگذاری در تاریخ اسلام داشته است. نگارنده در این کتاب به دنبال آن است که با بررسی مضامین نامههای مبادله شده بین حضرت علی (علیهالسلام) و معاویه در جریان واقعه صفین، به روش تحلیل محتوای کیفی به نگاهی جامع در مورد مبانی و دیدگاههای حضرت (علیهالسلام) در رابطه با آن موضوع دست پیدا کرده و علل وقوع و شکلگیری این جریان تاریخی و همچنین عبرتها و پیامدهای آن برای حاکمان و مردمان جامعه اسلامی را به واسطه ارائه مدلهای تحلیلی از کلمات حضرت (علیهالسلام) تبیین نماییم. این کتاب درصدد است با استفاده از روش تحلیل محتوا که روشی پژوهشی و علمی برای تفسیر متن می باشد با بررسی مکاتبات حضرت علی (ع) به معاویه و پاسخ های معاویه به ایشان در رابطه با واقعه صفین و شخصیت معاویه، به نگاهی جامع در مورد مبانی و دیدگاههای حضرت (ع) در رابطه با این موضوعات دست پیدا کرده و علل وقوع و شکلگیری این جریان تاریخی و همچنین عبرتها و پیامدهای آن برای حاکمان و مردم جامعه اسلامی را به واسطه ارائه مدلهای تحلیلی از کلمات حضرت (ع) تبیین نماید. به عبارت دیگر سؤالات اصلی این تحقیق چنین می باشند:1. مهمترین دلایل حضرت علی (ع) برای حرکت به سمت صفین و جهاد با معاویه بر اساس تحلیل محتوای مکاتبات میان آنان چیست؟ 2. مهمترین محورهای مورد بحث در نامه های مبادله شده بین امیرالمؤمنین (ع) و معاویه بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل محتوای کلام ایشان چیست؟ در حقیقت این کتاب را بایست، تلاشی برای به دست آوردن دیدگاههای سیاسی، مبانی فکری و عقیدتی و اخلاقی حضرت علی (علیهالسلام) در رابطه با شخصیت معاویه و واقعه صفین دانست چرا که با تأملی دقیق و چینش منطقی کلمات و جملات، سخنان یا نوشتههای افراد و تحلیل محتوای کیفی آنها میتوان به اعماق اندیشههای آنان آگاهی یافت. کتاب از چهار فصل تشکیل شده است. در فصل اول در مورد شرایط سیاسی ـ اجتماعی دوران حکومت امیرالمؤمنین (ع) بحث و بررسی شده است. در فصل دوم نگارنده به تحلیل محتوای کمی مکتوبات پرداخته است. در فصل سوم در مورد تحلیل محتوای کیفی مکتوبات بحث و بررسی شده است. در فصل چهارم نیز در مورد محتوای توصیفی مکتوبات بحث و بررسی شده است.