روشن‌نگری چیست روشنی‌یابی چیست؟

کتاب «روشن‌نگری چیست، روشنی‌یابی چیست؟» مجموعه‌ای است که بر اساس مقاله مشهور ایمانوئل کانت با عنوان «روشنگری چیست؟» (1784) شکل گرفته است. این کتاب به بررسی مفهوم روشنگری به عنوان یک رویداد تاریخی و فلسفی می‌پردازد و تلاش دارد با گزینش مقالات مختلف، فهم تازه‌ای از این جریان فکری مهم ارائه دهد. در مقاله اصلی کانت، روشنگری به معنای «خروج انسان از حالت نابالغی خودخواسته» تعریف شده است؛ نابالغی یعنی ناتوانی در استفاده از عقل خود بدون هدایت دیگران. کانت تأکید می‌کند که برای تحقق روشنگری، باید پدرسالاری کلیسا و دولت کنار گذاشته شود و آزادی استفاده از عقل به مردم داده شود. او همچنین از فردریک دوم پروس به خاطر فراهم کردن این پیش‌شرط‌ها تمجید می‌کند. کتاب علاوه بر مقاله کانت، شامل نوشته‌هایی از هم‌عصران و اندیشمندان مهم دوره روشنگری مانند موسس مندلسون، یوهان گئورگ هامَن، هردر، لسینگ و شیلر است که به فهم بهتر و جامع‌تر موضوع کمک می‌کند. این کتاب برای دانشجویان فلسفه، تاریخ اندیشه، علوم انسانی و علاقه‌مندان به فلسفه روشنگری و تاریخ تفکر غرب بسیار مناسب است و به درک عمیق‌تر مفاهیم آزادی اندیشه، عقلانیت و تحول فکری در دوران روشنگری کمک می‌کند.

خواندن کتاب «روشن‌نگری چیست، روشنی‌یابی چیست؟» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

دانشجویان و پژوهشگران فلسفه، تاریخ اندیشه و علوم انسانی که می‌خواهند با مفهوم روشنگری و تحولات فکری قرن هفدهم و هجدهم اروپا آشنا شوند. کسانی که علاقه‌مند به مطالعه آثار ایمانوئل کانت و دیگر متفکران دوره روشنگری مانند موسس مندلسون، هردر، لسینگ و شیلر هستند و می‌خواهند دیدگاهی جامع و چندجانبه درباره این جریان فکری مهم داشته باشند. افرادی که می‌خواهند بفهمند روشنگری به معنای «خروج انسان از حالت نابالغی خودخواسته» چیست و چگونه آزادی عقل و نقد پدرسالاری کلیسا و دولت در این فرآیند نقش دارد. علاقه‌مندان به فلسفه سیاسی و اجتماعی که می‌خواهند ریشه‌های عقلانیت، آزادی اندیشه و نقد قدرت در دوره روشنگری را بهتر درک کنند. خوانندگانی که به دنبال منبعی هستند که با ترکیب مقالات مختلف، فهم تازه و تحلیلی از روشنگری ارائه دهد و زمینه‌های تاریخی و فلسفی آن را بررسی کند. این کتاب با گردآوری و ترجمه مقالات کلیدی، به ویژه مقاله مشهور کانت «روشنگری چیست؟»، توسط نشر آگاه منتشر شده و برای کسانی که می‌خواهند درک عمیق‌تری از فلسفه روشنگری و اهمیت آن در تاریخ تفکر غرب پیدا کنند، منبعی ارزشمند و راهگشا است.

در بخشی از کتاب «روشن‌نگری چیست، روشنی‌یابی چیست؟» می‌خوانیم

«کارل پوپر در توضیح و تبیین معنای درست Aufklärung (روشنگری) از تعریف خودِ کانت مدد می‌گیرد و می‌نویسد: «به کانت گوش بسپاریم و بشنویم او خود در تعریف آوف کلرونگ چه می‌گوید؟ آوف کلرونگ خروج آدمی است از نابالغی به تقصیر خویشتن خود و نابالغی ناتوانی در به کار گرفتن فهم خویش است بدون راهنمایی دیگری، به تقصیر خود است این نابالغی، وقتی که علت آن نه کمبود فهم بلکه کمبود اراده و شجاعت در به کار گرفتن آن بدون راهنمایی دیگری باشد. این است شعار آوف کلرونگ:! Sapere aude به دانستن خطر کن! جرئت کن بدانی. آن‌چه کانت در این‌جا می‌گوید، در حکم اعتراف و اقراری شخصی است. فشرده‌ای است از تاریخچه زندگی خود او. وی که در تنگدستی و از نظر ذهنی در فضای بسته و سخت زاهدانه‌ی مذهبی (Pietismus) بزرگ شده بود، با شجاعت گام به راهی می‌نهد که به خود ـ رهانی و آزادی او می‌انجامد. گزارش کرده‌اند که او در سال‌های سپسین عمر، از سالیان «اسارت وبردگی جوانی»، از سال‌های «نابالغی فکری خود» با دلزدگی یاد می‌کرده، حتا می‌شود گفت ایده‌ی «رهایش فکری» نقش هدایت‌کننده و اصلی در زندگی او داشته است و کوشش در جهت متحقق ساختن و گسترانیدن آن ایده همّ و غمّ اصلی او در زندگانی‌اش بوده است. به نظر پوپر، معنای ژرف و راستین آوف کلرونگ نزد کانت، رهایش خود است از اسارت و بندگی نادانی، از راه خود ـ آموختن و رسیدن به آزادی دانستن.»