پیشوای شهیدان این دفتر، روایت لحظه لحظه هجرت امام حسین(ع) از مدینه به مکه و از عرفات به قربانگاه نینواست و در واقع، روایت هجرت غریبانه از مدینه به خانه خدا و خداست. هم چنین گزارش صحنه به صحنه شهادت امام و یارانش در روز عاشورا؛ گزارش هنگامه نبرد، غریو فتح و چگونگی عشق بازی که حسین در آن محاسن به خون خضاب کرد. بر اساس مطالب کتاب، در تاریک ترین روزگار بشری، در تیره ترین روز جهان، رادمری مصمم و فداکار، برای نجات بشر به پا خاست و همه نیروی خود را در این راه به کار برد. از همه چیز خود دست کشید و هستی خویش را فدا کرد. این مرد، محمد(ص) بود، مردی که برای دعوت به توحید و یگانه پرستی قد برافراشت، مردی که هدایت بشر را پیشه خود ساخت. مردی که برای مبارزه با ظلم و بیدادگری قیام کرد و از چهره زشت ستم گری پرده برداشت. مردی که بهترین ارمغان را برای بشر آورد؛ ارمغانی که چشم بشر، بهتر از آن ندیده بود و نخواهد دید؛ ارمغانی که گوش بشر، برتر از آن نشنیده بود و نخواهد شنید. ارمغان این رادمرد بزرگ، نشان دادن راه خوش بختی به بشر بود و دعوت بشر به پیمودن آن راه، راه خوش بختی فرد، راه خوش بختی اجتماع، در همه جا و در همه زمان ها. این راه خوش بختی را خودش «اسلام» نامید. اسلام، یعنی آسایش جاویدان، یعنی همیشه خوب زیستن، در زندگی خوش بودن و پس از مرگ نیز خوش بودن. اسلام آمد تا قلدری و زورگویی را ریشه کن کند؛ تا فقر را از صحنه روزگار براندازد، تا از بشر انسان سازد؛ تا وی را از خودخواهی و حیوان گرایی بپیراید؛ تا او را به زیبایی ها و نیکی ها بیاراید. اسلام آمد، تا نژادپرستی را بکوبد؛ تا تعصب را از میان بشر بروبد. تعصب از هرگونه باشد، چه تعصب نژادی، تعصب قبیله ای، تعصب دینی و... ناپسند است و با انسان بودن سازگار نیست. تعصب، از «من» پرستی ریشه می گیرد. پیامبر اسلام(ص)، دعوتش را با مهر آغاز کرد و تعالیمی که از مهر برخاسته بود، به دنیای بشریت ارزانی داشت و پیامبر مهر و رحمةللعالمین لقب یافت. تعالیم اسلام، بر دو گروه بسیار گران آمد: قریشیان و یهودیان. این دو گروه، سرسختانه در برابر اسلام به پا خاستند! و مهر الهی را با قهر پاسخ دادند و در برابر دعوت حق، ستیزگی ها نشان دادند! اگر ماجراجویی این دو گروه و هم دستانشان نبود، به زودی سراسر جهان زیر پوشش اسلام قرار می گرفت و عدل آسمانی در همه جهان برپا می شد. قریشیان، خود را طبقه ای ممتاز می دانستند و برای خویش شخصیت استثنایی قایل بودند. چون عرب بودند، چون قریش بودند، چون در شهر مقدس مکه سکونت داشتند، چون کلیددار خانه کعبه بودند، چون آقازاده بودند و از دودمان اسماعیل به شمار می رفتند. عرب، به غارت گری و تاراج و برده گیری می بالید و افتخار می کرد. عشق، در میان عرب، ننگ بود. اسلام در چنین محیطی ظهور کرد و با چنین مردی روبه رو شد. اسلامی آمده بود امتیازها را الغا کند، جهل و نادانی را براندازد، تعصب را ریشه کن سازد، غارت گران را بر جای خود بنشاند، عفو را جانشین انتقام قرار دهد. نخستین مقاومت قریش در برابر اسلام، دفاع از بت پرستی بود! بت پرستی، خضوع انسان است در برابر موجودی پست تر از خود، خواه سنگ باشد و خواه درخت، خواه گاو باشد و خواه آتش. دعوت اسلام به مساوات و مبارزه اش با قلدران و گردن کلفتان و دفاعش از حقوق بینوایان و مستضعفان و قیامش برای نجات رنج بران و ستم کشان، در کام قریشیان لذت بخش نبود. عرب در برابر اسلام جبهه بندی کرد و قریش در صف اول جبهه قرار گرفت. شگفتی این جاست، با آن که اسلام، از میان عرب برخاست، عرب ها از آن استقبال نکردند، ولی مسلک هایی که امروز در میان دگران پیدا شد، مورد استقبال قرار گرفت! چرا؟! پیغمبر اسلام اگر از عرب نبود و از قریش نبود، عرب ها هیچ گاه به او و آئینش ایمان نمی آوردند! ... وقتی که بنی امیه رهبری قریش را در اسلام به دست گرفتند، عشایر قریش در بنی امیه مجسم شد و آنان را در به دست آوردن حکومت یاری کردند تا به نام اسلام، در نابودی اسلام گام بردارند، روزی که عثمان بر جای عمر به حکومت نشست، ابوسفیان سر مزار حمزه سیدالشهدا رفت و خطاب به قبر آن شهید کرده، چنین گفت: «برخیز و ببین! آن چه را که ما و تو بر سر آن می جنگیدیم، اکنون به دست بچه های ما افتاده است!» انتقام جویی قریش، از رسول خدا(ص) پس از وفات آن حضرت شروع شد، و در سال 61 هجری، به بالاترین اوج خود رسید. از علی(ع) انتقام گرفتند. از زهرا(س) دخت پیامبر(ص) انتقام گرفتند. از حسن(ع) پسر پیغمبر(ص) انتقام گرفتند. از حسین(ع) انتقام گرفتند. از زینب(س) هم. پیشوا پیشوا، کسی است که گفتارش رهبری کند، رفتارش رهبری کند و مردم خودآگاه از وی پیروی کنند. خردمندی، راست گویی، درست کاری، دوری از خیانت، روشن ترین صفات پیشواست. تاریخ انسانیت، پیشوایی هم چون حسین(ع) سراغ ندارد. حسین(ع) در خاندان پیشوایی چشم گشوده، از پیشوایی شیرخورده و در آغوش پیشوایی پرورش یافته و در زیر سایه پیشوایی بزرگ شده است. حسین(ع) پیشواست. پدرش علی(ع) پیشواست. نیایش رسول خدا(ص) پیشواست. مادرش فاطمه(س) پیشوای زنان جهان است. برادرش حسن(ع) پیشواست. خواهرش زینب(س) پیشواست و بانوی بانوان مجاهد است. پیشوایانی که اسلام به دنیای بشر عرضه داشته، همگی فرزندان حسین(ع) هستند. خاندان حسین(ع) خاندان پیشوایی و رهبری است. افراد این خاندان، مردمی گمنام نبودند، همگی شناخته شده بودند. کوچک ترین رفتارشان، از دیده ها پنهان نبود. کوتاه ترین گفتارشان، از گوش ها نهان نمی شد. دوستان، گفتار آنان را به خاطر می سپردند، تا پیروی کنند، دشمنان دقایق زندگی آنها را زیرنظر داشتند، تا نقطه ضعفی بیابند و بتازند. حسین(ع)، حسین بود در زمان جد بزرگوار، و حسین بود در زمان پدر، و حسین بود در زمان برادر و حسین بود در زمان خودش. حسین، محمد بود، علی بود، حسن بود و آنان حسین بودند. همه یکی بودند؛ یک هدف داشتند، یک سخن می گفتند، یک روش داشتند، یک راه رفتند: «راه خدا». شهادت شهادت حسین(ع) در زمانی رخ داد که اسلام دگرگونه شده و ضد اسلام به نام اسلام عرضه شده بود. تاریکی ضلالت جهان را فرا گرفته بود و به جز نامی از اسلام چیزی نمانده بود؛ آن هم اسلامی که یزید رهبرش باشد. مردم، کفر را ایمان، ظلم را عدل، دروغ را راستی، دغل را درستی، هرزگی و باده گساری را فضیلت و تقوا، نیرنگ و حقه بازی را افتخار می دانستند. حق را با آن کس می پنداشتند که قدرت در دست دارد و شمشیر به کف. حسین(ع) و یزید لعین را، شهادت شناسانید و یزیدیان را از حسینیان جدا ساخت و دین را معرفی کرد. در شهادت حسین(ع)، رازی نهفته است که در پیروزی نهفته نیست. حسین، می توانست پیروز شود، ولی پیروزی را کنار زد و شهادت را برگزید، چون پیروزی، درخشندگی شهادت را فاقد بود و گوهر را از سنگ جدا نمی ساخت. شهادت حسین(ع) حقیقتی را که در پشت پرده نگه داشته بودند، آشکار ساخت و مجهولی را معلوم کرد و نشان داد کیانند که به راه باطل می روند و کیانند که به راه حق می روند. شهادت، نوری است که تاریکی اجتماع را برطرف می سازد و شهید بهترین خدمت گزار بشر است؛ چون پاداشی انتظار ندارد، مزدی نمی خواهد. شهادت حسین(ع) مبدا تحولات فکری بشر و ریشه تکامل اخلاقی است. فکر بشر را رهنمایی کرد. اخلاق را بالا برد، عقل را کامل کرد، خامی را از میان برداشت و پخته ساخت. شهادت حسین(ع)، محمد(ص) را به بشر شناساند، علی(ع) را شناساند، اسلام را شناساند، فضیلت را شناساند و شناخت های پی درپی به بشر عرضه داشت؛ درهای معرفت را به روی او باز کرد و راه سعادت نمایان شد. جنبش عاطفی، جنبش احساساتی و فداکاری است، از مردمی که در تاریخ به نام توابین نامیده شدند، آرامش را گرفت و کارشان به جایی رسید که خوشی آزارشان می داد. آسایش برای آنها تلخ بود. زندگی رنج بود و مرگ، شهد و شکر بود. یک جا به پا خاستند و جان بازی کردند تا همگی کشته شدند. سپاه شام به گروهی از توابین امان داد. آنها پاسخ دادند که ما امان داشتیم، در خانه های خود بودیم، آسایش داشتیم، خطری ما را تهدید نمی کرد، ما امان را به دور انداخته از خانه و آشیانه بریدیم، از زن و فرزند بریدیم، تا مرگ را در آغوش بگیریم. نوبت به مختار ثقفی رسید و جنبش خون خواهی حسین(ع) آغاز شد. فریادهای یا لثارات الحسین(ع) زمین را می لرزاند. این جوانمردان نیز کوشیدند، تا همگی کشته شدند. نوبت به شهید فخ رسید. این رادمرد هاشمی نیز قیام کرد، با یارانش جان بازی کرد تا همگی کشته شدند. سرانجام حکومت یزیدیان منقرض شد و مروانیان زمام حکومت را در دست گرفتند. زید قیام کرد و کشته شد، پسرش یحیی قیام کرد و کشته شد. عباسیان، به نام آل محمد قیام کردند و حکومت بنی امیه را برانداختند. از روز شهادت حسین(ع) تاکنون، صدها جنبش در جهان پیدا شد و هنوز ادامه دارد. سوگواری ها و عزاداری های حسین(ع)، نمونه ای از جنبش عاطفی جاویدان است، جنبشی که پیراسته می کند و آراسته می سازد. کتاب حاضر در سه بخش، حیات و شهادت امام حسین(ع) و اسیری خاندانش را به تصویر کشیده است. شهادت و جهاد، اسارت، و شهید و شهادت، عناوین بخش های این اثرند. در انتهای این کتاب، نمایه ای از آیات، اشعار، برخی رویدادها تاریخی و اعلام نیز درج شده است.