کیش پارسایان : دروس استاد آیت الله مجتبی تهرانی

کتاب کیش پارسایان : دروس استاد آیت الله مجتبی تهرانی جم بهم العلم علی حقیقة البصیرة، و باشروا روح الیقین، واستلانوا ما استعوره المترفون، و انسوا بما استوحش منه الجاهلون، و صحبو الدنیا بابدان ارواحها معلقة بالمحل الاعلی...(1) وجود پر برکت استاد فرهیخته ما، فقیه عارف آیت الله مجتبی تهرانی - دام ظله - همچون کوهسارانی است که بر دامنههای نشاطانگیز و طراوت خیز آن، چشمه ساران زلالی جاری است که شریعه انبوه دلهای تشنهی معرفت و آبشخور خیل جانهای شیفته و شائق سلوک الهی است. سالهاست کرسی دروس فقه و اصول استاد، رکن و رکین سطوح عالی حوزه علمیه تهران و مجمع فضلای مجد و مستعد امالقرای انقلاب اسلامی است، هر صبحدم طلاب تشنه جان در محضر دروس استاد، حاضر و سیراب از آن خارج میشوند.(2) جلسات نورانی دروس تفسیر استاد نیز، جوانان تحصیل کرده و مشتاق معارف قرآن را کهربا گونه به دور خود گرد آورده است؛ همچنین از دیرباز، محفل اشراقی دروس اخلاق و عرفان معظم له، کانون تجمع طالبان طهارت و معرفت است و جعلنا له نوراً یمشی به فی الناس(3) سالهای سال است که هزاران جوان از سرچشمهی صافی تعلیمات شرقانی استاد سیراب و سرشار میشوند و انفاس قدسی و مواعظ بالغه او، بر نفوس مستعد و قلوب معد به گونهای شگرف تأثیر قرار میگذارد و آنها را تزکیه میسازد. ان فی ذلک لذکری لمن کان له قلب او الق السمع و هو شهید (4) چرا که استاد خود تندیس پارسایی و تجسم ساده زیستی و مظهر فروتنی و نفسانیت ستیزی است. زمانه افسر رندی نداد جز به کسی - که سرفرازی عالم در این کله دانست بر آستانه میخانه هر که یافت رهی - ز فیض جام جم اسرار خانقه دانست استاد از شاگردان برجسته حضرت امام خمینی - سلام الله علیه - و از یادگاران ملکوتی آن بزرگوار و از ساقههای آن طوبای طیبه به شمار میرود که بر اثر الفت و مؤانست بسیار با آن حضرت، در شخصیت فقهی، اخلاقی و عرفانی او فانی شده است. توتی اکلها کل حین باذن ربها(5)؛ هم از این روست که خوشه چینان محضر تعلیم و تربیتش، از او رایحه روح خدا را به دماغ دل میشوند. اولئک کتب فی قلوبهم الایمان و ایدهم بروح منه(6) فیض روح القدس ار باز مدد فرماید - دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد دروس معنوی استاد، اخلاق نظری متعارف نیست و قرابتی با اخلاق فلسفی و یونانی ندارد. تعلیمات او با عرفان مسلکی نیز نسبتی ندارد؛ دروس استاد آمیزهای از اخلاق نبوی و عرفان علوی است که با آیات و روایات آمیخته و از جویبار لسان او در کام تشنه طالبان سلوک الی الله فرو میریزد. فطوبی لهم ثم طوبی لهم - هنیئاً لارباب النعیم نعیمهم مجموعه مباحث چندین ساله اخلاق و عرفان معظم له، از یکهزار و هشتصد درس افزون گشته است. استاد از سر لطف و حسن ظن، این ذخیره گرانبها را به این بی بضاعت وا گذار فرمودند؛ بنده نیز از برخی دوستانم تقاضا کردم تا طبق برنامه و طرحی که تنظیم و ارائه شد، دروس را از نوار پیاده کنند و به نگارش و آماده ساختن آنها جهت نشر اهتمام ورزند و اکنون، این مباحث بر حسب موضوع به شکل رسالههایی مستقل سامان یافته است و به تدریج ویراسته شده و در دسترس علاقمندان مباحث معرفتی و اخلاقی قرار میگیرد. مجموعه این سلسله نورانی به دو بخش: سیرو سلوک و اخلاق اسلامی تقسیم میشود که در حال حاضر بخش سیرو سلوک آماده و عرضه میشود از حضرت منان توفیق عرضه بخش اخلاق را نیز مثئلت دارم. بر اصحاب ذوق و معرفت روشن است که عرفا در عدد و ترتیب منازل سلوک متفق القول نیستند: برخی یک، برخی دو، بعضی سه، برخی دیگر هفت، بعضی هفتاد و کسانی یکصد منزل برشمردهاند و بعضی تا هزار و حتی هفتاد هزار نیز ادعا کردهاند: این راه را نهایت صورت کجا توان بست - کز صد هزار منزل بیش است در بدایت البته غالبا این راه از یقظه آغاز و به وحدت منتهی دانستهاند، بی گمان بسیاری از نظرات با هم قابل جمع هستند هر چند راههای سلوک و وصال به شمار آفریدگان است، «الطرق الی الله بعدد انفاس الخلاق» (7) استاد در بیان منازل السالکین نخست از اوصاف الاشراف اثر گرانسنگ خواجه طوسی - رضوان الله علیه - پیروی کردهاند.خواجه منازل سلوک را در سی و یک منزه خلاصه کرده از که از ایمان آغاز و با توحید پایان میپذیرد. اما در ادامه بحث، بنا را بر تکمیل مباحث به رویه منازل السائرین نهادند، لهذا این مجموعه نیز بر اساس یکصد منزل تدوین و ارائه میشود. و طبعاً سیر عناوین سلسله به ترتیب زیر خواهد بود: 1.یقظه 2.توبه 3. محاسبه 4. انابه 5. تفکر 6.تذکر 7.اعتصام 8. فرار9.ریاضت 10. سماع11.حزن12.خوف13. اشفاق14. خشوع15اخبات16.زهد17. ورع18.تبتل19.رجاء20. رغبت21. رعایت22. مراقبت23. حرمت24. اخلاص 25. تهذیب26. استقامت27. توکل28. تفویض29. ثقه 30.تسلیم31. صبر32.رضا33.شکر34.حیاء35.صدق36. ایثار37. خلق38.تواضع39.فتوت40.انبساط41.قصد42. عزم43. اراده44. ادب45. یقین46. انس47.ذکر48.فقر 49.غنا50. مقام مراد51.احسان52.علم53.حکمت54.بصیرت55. فراست56.تعظیم57. الهام58. سکینه59.طمأنینه60. همت61.محبت62.غیرت63. شوق64.قلق65.عطش66.وجد67.هیمان69.برق70.ذوق71.لحظ72.وقت73.صفا 74. سرور75.سر76.نفس77. غربت78. غرق79.غیبت80.تمکن81.مکاشفه82.مشاهده83. معاینه84.حیات85.قبض86.بسط87.سکر88.صحو89.اتصال90.انصال91.معرفت92.فنا93.بقا94.تحقیق95.تلبیس96.وجود97.تجرید 98.تفرید99.جمع100.توحید.