کتاب اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی نوشته‌ی دکتر  موسی نجفی و منتشرشده توسط مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، به واکاوی دقیق و مستند زندگی سیاسی، اجتماعی و فکری یکی از چهره‌های اثرگذار مشروطه و مقاومت ضد استعماری می‌پردازد. حاج آقا نورالله، مجتهدی مقبول در میان مردم و علما، در دوره‌ای حساس از تاریخ ایران (دوره‌ی قاجار تا ابتدای سلطنت پهلوی) با شجاعت، درایت و نگاهی نظام‌مند به مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی پرداخت. این کتاب بر پایه اسناد معتبر و تحلیل‌های عمیق، نقش وی را به‌عنوان یکی از سرآمدان نهضت اسلامی و شیعی بازنمایی می‌کند.

درباره کتاب اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی

نویسنده در این اثر، با روایتی پژوهش‌محور، وقایع دو دهه‌ پایانی دوره قاجار و آغاز دوره پهلوی را در پیوند با شخصیت حاج آقا نورالله بررسی کرده است. از مشارکت وی در سرکوب شورش فرقه بابیه، تأسیس نیروهای فدایی ملی در اصفهان، و مقابله با نفوذ فرهنگی و اقتصادی بیگانگان گرفته تا تشکیل نهادهای مردمی، مدارس، روزنامه‌ها، و حتی نیروی نظامی مستقل 50 هزار نفری، همگی نشان از وسعت و عمق نگاه او دارند.
دیدگاه سیاسی حاج آقا نورالله بر پایه تفکیک‌ناپذیری دین و سیاست، مبارزه با استبداد، دفاع از استقلال فرهنگی و اقتصادی، و تأکید بر نظارت فقها بر قانون‌گذاری شکل گرفته است. او در مواجهه با پدیده‌هایی چون مشروطه، قراردادهای استعماری، و دیکتاتوری رضاشاه، نه منفعلانه که با ابتکار و اقدام مواجه شد؛ از جمله حمایت فعالانه از نهضت تحریم تنباکو و تلاش برای تأسیس شرکت اسلامیه به‌عنوان راهکاری برای خودکفایی اقتصادی.
از مهم‌ترین اقدامات سیاسی او، رهبری مهاجرت بزرگ علمای شیعه به قم است که با دعوت گسترده از علما و چهره‌های دینی ایران و عراق، پایه‌گذار تبدیل قم به قطب علمی و مذهبی تشیع شد. این حرکت، هراس حکومت رضاشاه را برانگیخت و نهایتاً به شهادت حاج آقا نورالله با توطئه دربار پهلوی انجامید. کتاب، این وقایع را با ذکر اسناد دقیق تاریخی و تحلیل‌های محتوایی عرضه کرده است.

خواندن کتاب اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

این اثر برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، علاقه‌مندان به اندیشه سیاسی اسلام، دانشجویان رشته‌های علوم سیاسی، تاریخ و الهیات، و همچنین خوانندگانی که دغدغه بررسی مقاومت دینی و ملی در برابر استعمار و استبداد را دارند، بسیار مفید و روشنگر است. مخاطبانی که به دنبال تحلیل‌هایی عمیق از تعامل دین و سیاست در بستر تاریخ معاصر ایران هستند، در این کتاب محتوایی غنی، مستند و قابل اتکا خواهند یافت.