آشنایی با نماز

کتاب آشنایی با نماز آیا تاکنون، در مقابل نیکیها و کمکها و دوستیهای دیگران، تشکر کرده اید؟ البتّه که آری. چرا؟ چون عقل و وجدان انسان، به سپاسگزاری از نیکان و نیکوکاران و تشکّر از محبّتها و خوبیهای دیگران، فرمان میدهد. پس نعمت، سپاس را به گردن انسان میگذارد، و درک و شعور و وجدان، عامل اصلی سپاسگزاری انسان است. حتّی اگر دوستی، کمک درسی به ما کند، کتاب و دفترش را به ما امانت دهد، سئوالهای درسی ما را جواب داده، راهنمایی کند، در جبرانِ عقبماندگیها ما را یاری کند، وسیله درس خواندن ما را فراهم سازد، مشکل ما را برطرف سازد و ... در همه این موارد، خود را به او مدیون و بدهکار میدانیم و سعی میکنیم تا به نحوی، نیکیهای او را جبران و تشکّر کنیم. بدون شک، بالاترین و بهترین نعمتها را خداوند در اختیار ما گذاشته است: به ما عقل و جان و اراده و فکر و استعداد بخشیده، در راه زندگی، راهنمایانی برای سعادتمندی ما فرستاده، هستی و حیات ما، در دست اوست. همه چیز ما از آفریدگار ماست. او خالق است و ما بنده و مخلوق او. او بینیاز و تواناست، ما بندهای نیازمند و ناتوان و محدود و ناچیز. اگر هم درسی میخوانیم و دانشی میآموزیم، در سایه لطف و مهربانی اوست که به ما نیروی فراگیری دانش و استعداد فهمیدن داده است. اگر نفسی میکشیم و به حیات خود ادامه میدهیم، بخاطر امکاناتی است که آن خدای خوب و دوست داشتنی و زیبا و کامل، برای ما فراهم کرده است. از یک «بنده محتاج» چه انتظاری میرود، جز عبادت و پرستش؟ از یک «مخلوق ناتوان»، چه توقّعی است، جز نیایش و توجّه و خضوع و اظهار بندگی و کوچکی و نیاز، در آستان آن خالق بزرگوار؟ از یک انسان بهرهمند از همه گونه نعمتهای آشکار و نهان خداوند، چه انتظاری است، جز تشکّر از صاحب نعمت، که خداوند است؟ ما عاقلیم و با وجدان، حقّ شناسیم و سپاسگزار، بندهایم و نیازمند، و اگر در پیشگاه آفریدگارمان، سر بر خاک مینهیم و «عبادت» میکنیم و «نماز» میخوانیم و «نیاز» میطلبیم و «راز» میگوییم، برای اینست که، «خدایی او» و «بندگی خود» را آشکار و ابراز کنیم. اگر عبادت نکنیم، از هدف اصلی خلقت دور شدهایم. چرا که کمالِ آفرینش ما، پرستش خداوند است که میفرماید: «و ما خلقت الجنّ والانس الاّ لیعبدون»(1) من جنّ و آدمی را نیافریدم مگر برای آنکه مرا بندگی کنند. و در آیه دیگری فرموده است: «و أنِ اعبُدونی، هذا صراط مستقیم»(2) مرا عبادت کنید، راه راست همین است. پس اگر بندگی خدا نکنیم و مطیع فرمانش نباشیم و از آئین آسمانی و جاوید او پیروی نکنیم، هم ناسپاسی کردهایم، هم از رحمت او دور میشویم و هم غفلت خود را از هدف زندگی و شناختن صاحب نعمت، نشان دادهایم. آنکه خدا را بندگی نکند، به بند شیطان و دام ابلیسها و طاغوتها و قدرتهای ضدّ خدایی میافتد. بندگی خدا، انسان را چنان عزیز میکند که از بردگی قدرتهای جبّار، رها میسازد. 1) سوره ذاریات، آیه 56 . 2) سوره یس، آیه 61 .