کتاب « حکمت نامه لقمان» اثر محمد محمدی ریشهری، با همکاری مهدی غلامعلی و ترجمه جعفر آریانی، در سال ۱۳۸۵ ش، در موضوع شخصیت لقمان حکیم و کلمات حکیمانه او تألیف شده است. انگیزه نگارش این کتاب، ارائه اندرزهای ارزنده مشهورترین حکیم در تاریخ ادیان ابراهیمی، به صورتی نو و با کاربردی آسان میباشد.( پیشگفتار، ص ۷) شخصیت مشهور لقمان حکیم و توجه پیامبر اسلام و ائمه معصومین( ع) به بیان حکمتهای او، همچنین جامعیّت و استناد مطالب این کتاب، اهمّیت و جایگاه این کتاب را روشن میسازد. ساختار: کتاب براساس پیشگفتار، درآمد و ده فصل تنظیم شده است. مؤلف، این کتاب را با دستهبندی موضوعی حکمتهای لقمان که از منابع متعدد به دست آمده به شیوه نقلی محض، تألیف کرده است. گزارش محتوا: پیشگفتار شامل برشماری فصول، حکمتهای منسوب به لقمان، که در هیچ یک از منابع یافت نشده و افسانههای مربوط به وی میباشد.( پیشگفتار، ص ۷) مؤلف در مقدمهای با عنوان« درآمد»، معنای حکمت در قرآن و حدیث را عبارت از مقدمات استوار علمی، عملی و روانی برای نیل به مقصد والای انسانیت دانسته است. وی بر همین اساس، حکمت را به سه نوع علمی، عملی و حقیقی تقسیم میکند و سرآمد حکیمان را انبیای الهی و اصیای آنان معرفی مینماید.( درآمد، ص ۱۳) مؤلف در فصل یکم با عنوان« زندگینامه لقمان» به بررسی تبار، تاریخ زندگی، شغل، شاگردان، طول عمر و آرامگاه وی با نقل اخبار تاریخی گوناگون و حتی متعارض پرداخته است. ایشان در ادامه به سؤالاتی چون پیامبری لقمان؟ رمز دستیابی لقمان به حکمت؟ و همانندان لقمان در امت اسلامی؟ پاسخ گفته است.( متن کتاب، ص ۱۹) فصل دوم شامل حکمتهای لقمان در قرآن، به همراه اخباری در موضوعات شرک، نقش اعمال، کارهای بزرگ، تکبر و غرور میباشد.( همان، ص ۳۶) مؤلف در فصل سوم ده داستان حکیمانه لقمان را از منابع گوناگون جمعآوری کرده است. در فصل چهارم حکمتهایی درباره علم و معرفت آمده است، که در آن ارزش و نشانههای عقل و عالم، دانشآموزی و آداب آن، ارزش و فوائد علم، فضیلت دانشمند و ادب همنشینی با او و نکوهش علاقه به نادان و دشمنی با دانا، بررسی شده است.( همان، ص ۶۶) نویسنده در فصل پنجم با عنوان« عوامل خودسازی»، حکمتهایی از لقمان پیرامون موضوعاتی چون نصیحتپذیری، یقین، تواضع، جهاد با نفس، استغفار، تقوا، ذکر، توکّل، زهد، قناعت را بیان کرده است.( همان، ص ۸۸) فصل ششم شامل حکمتهایی در باب آفتهای خودسازی مانند ظلم، حسد، ریا، دروغ، بداخلاقی و نگاه حرام میباشد.( همان، ص ۱۳۰) در فصل هفتم آداب اخلاقی و اجتماعی مانند: آداب خنده، مشورت، خوردن، میهمانی، داوری، فقر، سفر و انتخاب دوست در حکمتهای لقمان ذکر شده است.( همان، ص ۱۴۶) مؤلف در فصل هشتم و نهم به ترتیب، مثلهای حکیمانه و حکمتهای لقمان را در موضوعات گوناگون گردآوری نموده است.( همان، ص ۲۰۷ و ۲۱۵) از آنجایی که مؤلف، حکمتهای لقمان در فصول گذشته را از لحاظ موضوعی و مباحث جزئی تدوین نموده بود، در فصل آخر بسیاری از آن حکمتها را به صورت جامع و کامل از منابع اخبار بدون تقطیع و پراکندگی نقل نموده است.( همان، ص ۲۳۰) وضعیت کتاب: فهرست اجمالی کتاب، در ابتدای آن و فهرستهای آیات، اشخاص، جمعیتها و قبیلهها، مکانها، منابع و فهرست تفصیلی کتاب در پایان کتاب آمده است.( همان، ص ۲۹۷) پاورقی ها شامل آدرس آیات، احادیث، اشعار و منابع کتاب میباشد.
نظرات کاربران
کلیه حقوق این سایت متعلق به کتابفروشی آنلاین «کتابخون» میباشد.