کنجی میزوگوچی و هنر سینمای ژاپن

کتاب «کنجی میزوگوچی و هنر سینمای ژاپن» که توسط تادائو ساتو نوشته شده، به‌عنوان یک تک‌نگاری جامع و در عین حال عمیق، حاصل یک دهه پژوهش و تحقیق در دنیای سینمایی یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌ها وشتی بانِ سینمای ژاپن، کنجی میزوگوچی، به شمار می‌رود. این کتاب، تصویری سترگ و نافذ از زندگی و دیدگاه زیبایی‌شناختی میزوگوچی را در اختیار خواننده قرار می‌دهد و او را در کنار دو بزرگ دیگر سینمای ژاپن، یعنی یاسوجیرو اوزو و آکیرا کوروساوا می‌نشاند. 

درباره کتاب کنجی میزوگوچی و هنر سینمای ژاپن

تادائو ساتو، که به عنوان یک منتقد و نویسنده شناخته‌شده در حوزه سینما فعالیت می‌کند، در این اثر با انعطاف و تبحر به بافت زندگی‌نامه‌ای، تاریخ سینمای ژاپن و زمینه‌های فرهنگی آن زمان می‌پردازد. هدف ساتو از این پژوهش، ایجاد پلی میان زندگی خصوصی میزوگوچی و سینمای او بوده، به گونه‌ای که تأثیرات رنج و آسیب‌های شخصی در آثار هنری این کارگردان مشهود است. به‌ویژه، داستان تراژیک فروش خواهر او به خانه گیشا به‌عنوان یک وقایع دردناک در زندگی‌اش، به‌طرز شگفت‌انگیزی در تم‌های اصلی سینمای او، یعنی توجه به رنج و تاب‌آوری زنان در جوامع مردسالار، نمود پیدا می‌کند. در این کتاب، ساتو میزوگوچی را به‌گونه‌ای انسانی و هنرمندانه به تصویر می‌کشد؛ او را در حالی‌که گاه کمال‌گرا و سخت‌گیر است، به همدلی و احقاق حقوق اجتماعی نیز متعهد نشان می‌دهد. ساختار کتاب به‌صورت خطی پیش می‌رود و از تأثیرات اولیه تئاترهای شینپا و شینگکی فارغ نمی‌ماند تا به آثار برجسته‌اش، نظیر «زندگی اوهارو»، «اوگتسو» و «سانشو مباشر» برسد. ساتو بر سبک بی‌نظیر میزوگوچی، شامل برداشت‌های طولانی و حرکات نرم دوربین، تأکید می‌کند که چگونه این شیوه‌های بصری، روایت‌های همدلانه‌ای را درباره‌ی زنان در دل ستم و سرکوب ارائه می‌دهند. انتقاد برخی منتقدان مبنی بر اینکه این کتاب به تحلیل‌های تماتیک بیش از اندازه توجه دارد، در واقع یک ارزیابی غیرمنصفانه است؛ زیرا این تمرکز به ساتو امکان می‌دهد تا هم‌راستایی سینمای میزوگوچی با مسایل اجتماعی و اخلاقی را به‌خوبی تحلیل کند. مسائلی از قبیل جایگاه زنان، رنج، فداکاری و امکان رستگاری در بطن ستم، مضامینی هستند که در هر دو حوزه روایت و فرم سینمای میزوگوچی به وضوح تجلی می‌یابند. لحن کتاب به صورت متناوب میان تحلیل‌های انتقادی و تأملات شخصی نوسان می‌کند. لحظاتی که سانت به آثار کلیدی می‌پردازد، لحنش تندتر و شفاف‌تر می‌شود و به طور خاص وقتی اوگتسو را به عنوان یکی از کاملترین فیلم‌های تاریخ سینما معرفی می‌کند، نظر مخاطب را به نکات کلیدی سینمای میزوگوچی جلب می‌کند.

خواندن کتاب کنجی میزوگوچی و هنر سینمای ژاپن را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

این کتاب به‌ویژه به افرادی که به دنیای سینما و فرهنگ ژاپن علاقه‌مند هستند، به مخاطبان تازه‌وارد و دانشجویان رشته‌های هنری و ادبیات پیشنهاد می‌شود؛ همچنین برای سینمادوستان حرفه‌ای و عمیق که مایلند از منظری عمیق‌تر به زندگی و جهان‌بینی یکی از اثرگذارترین کارگردانان قرن بیستم بنگرند، مفید واقع می‌شود. با توجه به این نقاط قوت و بینش عمیق به کارهای میزوگوچی، این کتاب به نوعی یک جواهر گرانبها به حساب می‌آید که به خاطر برداشت‌های دقیق و انسان‌گرایانه‌اش، تحسین‌های بزرگان سینما نظیر ژان-لوک گدار و اورسن ولز را نیز به دنبال داشته و جایگاه او را در تاریخ سینما مستحکم‌تر کرده است