صد سال جنگ بر فلسطین

کتاب «صد سال جنگ بر فلسطین» نوشته رشید خالدی، تاریخ‌نگار فلسطینی-آمریکایی، اثری تحلیلی و مستند درباره ریشه‌ها و تحولات صد ساله منازعه فلسطین است که با نگاهی از درون و بر پایه روایت فلسطینیان نگاشته شده است. این کتاب با عنوان فرعی «تاریخ استعمار شهرک‌نشینان و مقاومت» از سال 1917 و صدور اعلامیه بالفور آغاز می‌شود و تا رویدادهای معاصر ادامه می‌یابد. کتاب هم برای مخاطبان عمومی و هم پژوهشگران حوزه تاریخ خاورمیانه و مطالعات فلسطین قابل استفاده است و به دلیل نثر روان و روایت مستند، خواندنی و آموزنده است. در مجموع، «صد سال جنگ بر فلسطین» منبعی معتبر و متفاوت برای فهم ریشه‌ها و ابعاد منازعه فلسطین است و با رویکردی تحلیلی و انسانی، تاریخ یک قرن مقاومت و استعمار را از زبان یک مورخ فلسطینی روایت می‌کند.

درباره کتاب «صد سال جنگ بر فلسطین»

کتاب شامل یک مقدمه، شش فصل و یک مؤخره است. هر فصل به یک «اعلان جنگ» یا نقطه عطف در تاریخ کشمکش فلسطین می‌پردازد؛ از درگیری با جنبش صهیونیستی و استعمار بریتانیا، شورش عربی 1936-1939، جنگ 1948 و نکبه، جنگ شش‌روزه 1967، جنگ لبنان 1982، انتفاضه‌های اول و دوم، تا جنگ‌های پی‌درپی غزه. خالدی با تکیه بر اسناد آرشیوی، منابع دست اول و روایت‌های شخصی خود و خانواده‌اش (که تا پیش از نکبه ساکن بیت‌المقدس و یافا بودند)، تاریخ را از زاویه دید فلسطینیان روایت می‌کند. او با زبانی شیوا و منصفانه، تلاش می‌کند روایتی متعادل و دور از تعصب ارائه دهد و نقش استعمار بریتانیا، جنبش صهیونیستی و دولت اسرائیل را در شکل‌گیری بحران فلسطین تحلیل می‌کند. کتاب تصویری روشن از پیچیدگی‌های تاریخی، سیاسی و اجتماعی منازعه فلسطین ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که این نزاع ریشه در تحولات اوایل قرن بیستم دارد، نه صرفاً رویدادهای اخیر. برخلاف بسیاری از آثار غربی که عمدتاً از زاویه قدرت‌های بزرگ یا اسرائیل به موضوع می‌پردازند، این کتاب صدای فلسطینیان و تجربه زیسته آن‌ها را محور قرار می‌دهد. خالدی به نقش مقاومت فلسطینیان، چالش‌های چندجانبه آن‌ها با استعمارگران و شهرک‌نشینان، و تأثیر تحولات بین‌المللی بر سرنوشت فلسطین می‌پردازد. فصل‌های کتاب «صد سال جنگ بر فلسطین» هر یک به عنوان یک «اعلان جنگ» یا بزنگاه تاریخی، نقاط عطف و تحولات کلیدی کشمکش صدساله فلسطین را به تصویر می‌کشند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر فصل، یک دوره یا رویداد مهم را به طور تحلیلی و روایی بررسی می‌کند و این بزنگاه‌ها را از منظر تاریخی، سیاسی و اجتماعی شرح می‌دهد. مروری بر بزنگاه‌های تاریخی در فصل‌های کتاب: درگیری جنبش صهیونیستی با فلسطینیان و استعمار بریتانیا: فصل اول به آغاز کشمکش با صدور اعلامیه بالفور در خلال جنگ جهانی اول و نقش بریتانیا در حمایت از پروژه صهیونیسم می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه بذرهای بحران در این دوره کاشته شد. شورش عربی 1936-1939: فصل دوم بزرگ‌ترین خیزش ضد استعماری فلسطینیان علیه سلطه بریتانیا و مهاجرت یهودیان را روایت می‌کند و ریشه‌های مقاومت سازمان‌یافته را بررسی می‌نماید. جنگ 1947-1948 و نکبه: فصل سوم به وقایع منتهی به جنگ 1948، اعلام موجودیت اسرائیل و آوارگی گسترده فلسطینیان (نکبه) می‌پردازد و تأثیرات عمیق این فاجعه را بر هویت و جامعه فلسطینی شرح می‌دهد. جنگ شش‌روزه 1967: فصل چهارم به اشغال کرانه باختری، غزه، قدس شرقی و جولان توسط اسرائیل و پیامدهای این اشغال بر روند مبارزه و وضعیت فلسطینیان می‌پردازد. جنگ لبنان 1982: فصل پنجم، حمله اسرائیل به لبنان و محاصره بیروت را بررسی می‌کند و نقش این جنگ در تغییر معادلات منطقه‌ای و وضعیت سازمان آزادی‌بخش فلسطین را تحلیل می‌کند. انتفاضه‌های اول و دوم و جنگ‌های غزه: فصل ششم به خیزش‌های مردمی فلسطینیان در دهه‌های 1980 و 1990 و همچنین جنگ‌های پی‌درپی غزه اختصاص دارد و نشان می‌دهد چگونه مقاومت فلسطینیان در اشکال جدیدی ادامه یافته است. در هر فصل، خالدی با استفاده از اسناد تاریخی، روایت‌های شخصی و تحلیل‌های اجتماعی، نه تنها رویدادها را شرح می‌دهد بلکه تأثیرات هر بزنگاه بر هویت، مقاومت و سرنوشت فلسطینیان را نیز به تصویر می‌کشد. این رویکرد به خواننده کمک می‌کند تا سیر تحولات و عمق تاریخی منازعه فلسطین را درک کند و بفهمد که این کشمکش، ریشه‌دار و چندوجهی است و هر بزنگاه تاریخی، نقطه عطفی در روند مقاومت و تغییرات سیاسی-اجتماعی فلسطین بوده است

خواندن کتاب «صد سال جنگ بر فلسطین» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

کتاب «صد سال جنگ بر فلسطین» رشید خالدی برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان توصیه می‌شود که به دنبال درک عمیق، مستند و منصفانه از تاریخ مناقشه فلسطین هستند. این کتاب به‌ویژه مناسب است برای: پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به تاریخ خاورمیانه، به‌ویژه کسانی که می‌خواهند با ریشه‌ها و تحولات منازعه فلسطین، استعمار بریتانیا، شکل‌گیری اسرائیل و مقاومت فلسطینیان آشنا شوند. افرادی که به دنبال روایتی بی‌طرف، مستند و مبتنی بر اسناد و تجربیات دست اول درباره فلسطین هستند؛ چه کسانی که طرفدار مقاومت‌اند و چه کسانی که دیدگاه متفاوت یا حتی مخالف دارند، چرا که کتاب با رویکردی منصفانه و دور از تعصب نگاشته شده است. خوانندگانی که به دنبال فهم دقیق‌تر و عمیق‌تر از واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی فلسطین‌اند و می‌خواهند فراتر از روایت‌های رسانه‌ای و کلیشه‌ای به این موضوع بنگرند. علاقه‌مندان به آثار پژوهشی و تحلیلی درباره استعمار، مقاومت و تحولات سیاسی منطقه، به‌ویژه با نگاه از درون جامعه فلسطین و تجربه زیسته آن‌ها. کسانی که دغدغه عدالت تاریخی، حقوق بشر و سرنوشت ملت‌ها را دارند و می‌خواهند از زاویه‌ای انسانی و پژوهشی به مسئله فلسطین نگاه کنند. در مجموع، این کتاب هم برای مخاطبان عمومی علاقه‌مند به تاریخ و سیاست و هم برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌های تاریخ، علوم سیاسی، مطالعات خاورمیانه و مطالعات فلسطین اثری معتبر و خواندنی است.