کتاب «مائو: داستان ناشناخته» نوشته جان هالیدی و جانگ چنگ، یکی از معتبرترین و جامع‌ترین زندگینامه‌های مائو تسه تونگ، رهبر چین در قرن بیستم است که بر اساس بیش از ده سال تحقیق و مصاحبه با نزدیکان مائو در چین و افراد مرتبط خارج از چین نوشته شده است. پس از انتشار، کتاب به سرعت در اروپا و آمریکا به یکی از پرفروش‌ترین آثار تبدیل شد و تحسین منتقدان را برانگیخت. این کتاب به عنوان اثری مهم و تأثیرگذار در شناخت واقعیات پشت پرده زندگی و حکومت مائو شناخته می‌شود و چهره‌ای گیرا و متفاوت از او ارائه می‌دهد. «مائو: داستان ناشناخته» منبعی مستند، تحلیلی و خواندنی است که زندگی و شخصیت مائو تسه تونگ را از زاویه‌ای متفاوت و بر پایه تحقیقات گسترده و مصاحبه‌های دست اول بازگو می‌کند.

درباره کتاب «مائو: داستان ناشناخته»

این کتاب تصویری متفاوت و تازه از مائو ارائه می‌دهد، مائویی که برخلاف تصور رایج، تحت هدایت آرمان‌گرایی یا ایدئولوژی نبود بلکه فردی با اهداف سیاسی و قدرت‌طلبانه بود. روایت زندگی مائو از تولد در خانواده‌ای روستایی در استان هونان تا مرگ در سال 1976 را شامل می‌شود و به شخصیت، روابط سیاسی، و اقدامات او با جزئیات دقیق می‌پردازد. کتاب افشاگری‌هایی درباره نقش مائو در قحطی بزرگ چین که منجر به مرگ میلیون‌ها نفر شد و همچنین روابط پیچیده او با استالین و دیگر بازیگران سیاسی آن دوره دارد. شخصیت‌های مهم اطراف مائو مانند چوئن لای، لیو شائو چی، مادام مائو و فرزندانش نیز در کتاب حضور پررنگی دارند و بر اساس اسناد و مصاحبه‌های معتبر معرفی شده‌اند. زبان کتاب ساده و روان است و روایت آن به گونه‌ای است که خواننده را مانند یک فیلم سینمایی درگیر می‌کند.  کتاب «مائو: داستان ناشناخته» افشاگری‌های قابل توجهی درباره رابطه پیچیده و پرتنش مائو تسه‌تونگ با استالین ارائه می‌دهد که برخی نکات مهم آن عبارتند از: مائو در دهه 1920 با استالین رابطه‌ای نزدیک و پیچیده داشت که در نهایت به قدرت رسیدن او کمک کرد، اما این رابطه همراه با بی‌اعتمادی و اختلاف نظرهای اساسی بود. استالین در سال‌های اولیه انقلاب چین، به ویژه در دهه 1920، اشتباهات جدی در ارزیابی شرایط چین مرتکب شد؛ او بیش از حد به حزب گومیندان (حزب ملی‌گرای چین) اعتماد داشت و کمونیست‌های چینی را به پیروی از گومیندان تشویق کرد که این امر به تضعیف استقلال حزب کمونیست چین انجامید. در سال 1945، استالین اصرار داشت مائو با ژیانگ ژیشی (رهبر گومیندان) صلح کند و یک جبهه مشترک ایجاد نماید، اما مائو و حزب کمونیست چین با این درخواست مخالفت کردند. پس از پیروزی انقلاب چین در سال 1949، استالین همچنان نسبت به کمونیست‌های چینی مشکوک بود و حتی نگرانی داشت که حزب کمونیست چین ممکن است راه یوگسلاوی را دنبال کند و به نوعی مستقل عمل کند. مائو در دیدارهایش با استالین تلاش کرد معاهده دولتی امضا کند، اما استالین از پاسخ مستقیم طفره رفت و حتی از دیدار با مائو اجتناب کرد که این موضوع باعث ناراحتی و بی‌اعتمادی مائو شد. استالین به رغم حمایت‌های ظاهری، بارها نگرانی و تردید خود را نسبت به توانایی و استقلال حزب کمونیست چین ابراز داشت و این بی‌اعتمادی به روابط دو طرف سایه انداخت. این کتاب نشان می‌دهد که رابطه مائو و استالین برخلاف تصور رایج صرفاً یک رابطه ایدئولوژیک نبود بلکه پر از تضادها، سوءتفاهم‌ها و رقابت‌های سیاسی بود که تأثیر عمیقی بر مسیر انقلاب چین و سیاست‌های منطقه‌ای داشت. این افشاگری‌ها بر اساس اسناد، مصاحبه‌ها و تحلیل‌های مستند ارائه شده و نشان می‌دهد که استالین در بسیاری از موارد، به ویژه در دوران کمینترن و جنگ داخلی چین، رویکردی محافظه‌کارانه و محتاطانه نسبت به انقلاب چین داشت که با سیاست‌های تهاجمی و مستقل مائو در تضاد بود.

خواندن کتاب «مائو: داستان ناشناخته» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به تاریخ معاصر جهان، به ویژه تاریخ چین و تحولات سیاسی قرن بیستم. پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های تاریخ، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات آسیایی که می‌خواهند تصویری دقیق و مستند از زندگی و شخصیت مائو تسه تونگ داشته باشند. کسانی که به دنبال شناخت ابعاد پنهان و کمتر گفته شده از زندگی رهبران سیاسی و تحلیل شخصیت‌های تاریخی هستند. مخاطبانی که به زندگینامه‌های مستند و تحقیقی علاقه‌مندند و می‌خواهند روایت‌های متفاوت و گاه چالشی درباره چهره‌های تاریخی بخوانند. خوانندگانی که می‌خواهند با زبانی ساده و روان، داستانی جذاب و در عین حال مستند از یکی از تأثیرگذارترین و بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های قرن بیستم مطالعه کنند. این کتاب با بیش از ده سال تحقیق و مصاحبه با نزدیکان مائو و تحلیل اسناد متعدد، تصویری متفاوت و افشاگرانه از مائو ارائه می‌دهد که برای کسانی که می‌خواهند فراتر از کلیشه‌ها و روایت‌های رسمی بروند، بسیار ارزشمند است.

در بخشی از کتاب «مائو: داستان ناشناخته» می‌خوانیم

«مائو برای هشت ماه در خانه پدری‌اش در شائوشان زندگی کرد. او و دو برادرش این خانه و مقدار قابل توجهی زمین کشاورزی را به ارث برده بودند و املاک آنها تحت مراقبت و رسیدگی اقوامشان قرار داشت. مائو قبلا دو برادر کوچک‌تر خود را عضو حزب کمونیست کرده بود. این دو برادر مدتی را در چانگ‌شا برای حزب کار کرده بودند. حالا آنها همراه برادر بزرگ خود به شائوشان بازگشته بودند. کمونیست‌های هونان در شهر چانگ‌شا، که در 50 کیلومتری شائوشان قرار داشت، مشغولِ سازماندهی تظاهرات و اعتصاب‌ها بودند، اما مائو درگیر این فعالیت‌ها نشد. او در خانه ماند، و بیشتر اوقات خود را صرف ورق بازی کرد. اما مائو مترصد یافتن فرصت و بختی بود تا بتواند دوباره به رده‌های بالای عالم سیاست بازگردد. سون یات ـ سن، رهبر «حزب ملی‌گرا» در مارس 1925 درگذشت. وانگ جینگ ـ وی، جانشین سون یات ـ سن، فردی بود که مائو را می‌شناخت و نظر بسیار مساعدی نسبت به او داشت. وانگ در سال 1924 در شانگهای با مائو کار کرده بود و هر دوی آنها همکاری بسیار خوبی با هم داشتند. وانگ متولد سال 1883 و ده سال بزرگ‌تر از مائو بود. او ناطقی زبردست و رهبری کاریزماتیک بود و چهره‌ای همچون ستارگان سینما داشت. او نقش مهمی را در فعالیت‌های جمهوری خواهانه علیه سلسله مانچو ایفا کرده بود. وانگ در اکتبر 1911 که انقلاب جمهوری خواهانه در چین به اوج رسید، مشغول گذراندنِ دوره محکومیت حبس ابد در زندان بود. او قبلا چندین بار تلاش کرده بود که درباریان رده بالای سلسله مانچو را، و از جمله شخص نایب السلطنه را، ترور کند. وانگ در اواخر سال 1911 در پی فروپاشی نظام امپراتوری در چین از زندان آزاد و یکی از رهبران حزب ملی‌گرا (کومین تانگ) شد. وانگ در روزهای پایانی عمر سون یات ـ سن، بنا به خواست و اراده وی، در کنارش بود. همین امر صلاحیت وانگ را برای رهبری حزب مسجل ساخته بود. اما از همه مهم‌تر، حمایت تمام عیار بورودین، مشاور روسی بلند مرتبه، از وانگ بود. مسکو حالا با حدود 1000 مأموری که در پایگاه حزب ملی‌گرا در کانتون داشت، همه کاره این شهر جنوبی چین بود. فضا و حس و حال حاکم بر شهر مشابه شهرهای اتحاد شوروی بود. پرچم‌ها و شعارهای کمونیستی در همه جای شهر به چشم می‌خورد. مأموران روسی سوار بر اتومبیل از این سو به آن سو می‌رفتند و این در حالی بود که محافظان چینی آنها بر رکاب اتومبیل‌ها دیده می‌شدند. کشتی‌های روسی سطحِ «پرل ریور» را پوشانده بود. کمیسرهای روسی در اتاق‌های دربسته و در پشت میزهای پوشیده شده با پارچه قرمز، و در زیر تابلوی بزرگی از لنین که روی دیوار نصب بود، افراد «مسئله‌ساز» و «مورددار» را بازجویی و محاکمه می‌کردند.»