کلید فهم عاشورا کتابی است که به شرح و تفسیر وصیت‌نامه امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه می‌پردازد و توسط محسن اسماعیلی نگاشته شده است. این اثر در ده گفتار تنظیم شده و هر گفتار به یکی از ابعاد مهم وصیت‌نامه و اهداف قیام امام حسین(ع) می‌پردازد. این وصیت‌نامه و شرح آن در کتاب کلید فهم عاشورا، نه تنها ابعاد اعتقادی و اخلاقی قیام عاشورا را تبیین می‌کند، بلکه نشان می‌دهد حرکت امام حسین(ع) یک قیام صرفاً سیاسی یا نظامی نبوده، بلکه حرکتی اصلاح‌گرانه با هدف احیای ارزش‌های دینی و انسانی در جامعه اسلامی است. این اثر برای پژوهشگران، علاقه‌مندان به تاریخ اسلام و عاشورا و کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر اهداف نهضت حسینی هستند، منبعی ارزشمند به شمار می‌آید.

درباره کتاب کلید فهم عاشورا - شرح و تفسیر وصیت‌نامه امام حسین به محمد بن حنیفه

کتاب در ده گفتار اصلی تدوین شده است که هر یک به شرح بخشی از وصیت‌نامه و تبیین ابعاد مختلف حرکت امام حسین(ع) اختصاص دارد. برخی از محورهای اصلی عبارت‌اند از: امام حسین(ع) وصیت می‌کند؛ امام حسین(ع) مرام‌نامه می‌نویسد؛ امام حسین(ع) امر به معروف و نهی از منکر می‌کند؛ امام حسین(ع) احیاگر سیره نبوی و علوی است؛ امام حسین(ع) شهادت می‌دهد؛ امام حسین(ع) متهم می‌شود؛ امام حسین(ع) تبیین می‌کند؛ امام حسین(ع) جامعه‌ساز است؛ امام حسین(ع) فقط داوطلب می‌پذیرد؛ امام حسین(ع) بر خدا توکل و انابه می‌کند. وصیت‌نامه امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه هنگام خروج از مدینه به مکه نوشته شد. در این وصیت‌نامه، امام حسین(ع) ضمن شهادت به توحید، نبوت و معاد، اهداف قیام خود را به روشنی بیان می‌کند: قیام نه برای قدرت‌طلبی، فساد یا ظلم، بلکه برای اصلاح در امت پیامبر(ص)، امر به معروف و نهی از منکر و احیای سیره پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) بوده است. امام حسین(ع) هدف خود را تنها اصلاح جامعه اسلامی معرفی می‌کند و تصریح می‌نماید که می‌خواهد این هدف را از راه امر به معروف و نهی از منکر محقق سازد تا سبک زندگی مردم به همان صورتی که پیامبر(ص) و امام علی(ع) می‌خواستند، بازگردد. امام حسین(ع) با تأکید بر "إنما" در وصیت‌نامه، هدف خود را منحصر به اصلاح جامعه دانسته و هر هدف دیگری را نفی می‌کند. امام تصریح می‌کند که اصلاح جامعه بدون امر به معروف و نهی از منکر ممکن نیست و کسی که این وظیفه را بر عهده می‌گیرد، باید خود عامل به معروف و تارک منکر باشد. امام حسین(ع) حتی در شرایط سخت، بر رعایت دقیق موازین شرعی و اخلاقی تأکید دارد و هرگونه اقدام خلاف شرع را مردود می‌داند. در پایان وصیت‌نامه، امام حسین(ع) بر توکل و بازگشت به خداوند تأکید می‌کند و این مضمون را برگرفته از آیه شریفه هود: 88 می‌داند: «وَمَا تَوْفِیقِی إِلَّا بِاللَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ أُنِیبُ». 

خواندن کتاب کلید فهم عاشورا - شرح و تفسیر وصیت‌نامه امام حسین به محمد بن حنیفه را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به تاریخ اسلام و عاشورا: این کتاب با تکیه بر وصیت‌نامه امام حسین(ع)، ابعاد تاریخی و تحلیلی قیام عاشورا را به زبانی روشن و مستند بررسی می‌کند و برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از اهداف و پیام‌های نهضت حسینی هستند، بسیار مفید است. پژوهشگران و دانشجویان مطالعات دینی: ساختار تحلیلی و تفسیر محور کتاب، آن را به منبعی مناسب برای دانشجویان، طلاب و پژوهشگران حوزه الهیات، تاریخ اسلام و مطالعات شیعی تبدیل کرده است. علاقه‌مندان به اخلاق و جامعه‌شناسی دینی: کتاب با تبیین مفاهیمی همچون امر به معروف، نهی از منکر، اصلاح اجتماعی و جامعه‌سازی بر اساس سیره نبوی و علوی، برای کسانی که دغدغه اخلاق و اصلاح اجتماعی دارند، توصیه می‌شود. فعالان فرهنگی و مبلغین مذهبی: شرح و تفسیر وصیت‌نامه امام حسین(ع) ابزار مناسبی برای انتقال آموزه‌های عاشورا و الهام‌بخشی در فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی فراهم می‌کند. عموم علاقه‌مندان به معرفت دینی و رشد معنوی: کتاب با رویکردی قابل فهم و کاربردی، برای هر کسی که به دنبال ارتقای بینش دینی و معنوی خود است، سودمند خواهد بود. در مجموع، این کتاب برای هر کسی که به دنبال فهم دقیق‌تر و ژرف‌تر از اهداف و پیام‌های قیام عاشورا و سیره امام حسین(ع) است، توصیه می‌شود، به‌ویژه برای علاقه‌مندان به ادبیات دینی، تاریخ اسلام و مطالعات اخلاقی و اجتماعی.