کتاب درآمدی بر الهیات تمدنی اثر محمد رضا خاکی قراملکی، گامی انقلابی در بازتعریف نقش الهیات در جهان اسلام معاصر است. این اثر با نقد ساختاری الهیات سنتی - که در سطح فردی و انتزاعی محدود مانده - الگویی نوین برای ارتقای الهیات به «سطح تمدنی» ارائه می‌دهد. نویسنده با الهام از آموزه‌های وحیانی اسلام، استدلال می‌کند که الهیات باید از سه‌گانهٔ کلاسیک (کلام، فقه، اخلاق) فراتر رفته و به شبکه‌ای پویا برای هماهنگی «فرهنگ علمی بشر» و «معرفت دینی» تبدیل شود تا مانع قبض‌وبسط‌های سکولار گردد.

درباره کتاب درآمدی بر الهیات تمدنی

نویسنده در این اثر، نخست معماری معرفت دینی را بر سه پایه بازتعریف می‌کند: ارزش‌های اخلاقی به عنوان سطح هنجاری، اعتقادات ایمانی به مثایه زیرساخت هستی‌شناختی، و احکام تکلیفی در جایگاه سازوکار عملیاتی. وی نشان می‌دهد که این سطوح در الهیات رایج فاقد پیوند ارگانیک با تحولات اجتماعی هستند.
نوآوری محوری کتاب در مفهوم «الهیات تمدنی» تجلی می‌یابد: دانشی روش‌مند که با پرهیز از تأویل‌های بی‌ضابطه هرمنوتیکی، هم‌زمان سه رسالت را محقق می‌سازد؛ پاسخگویی به مسائل پیچیده تمدنی، مصون‌سازی علوم انسانی از مادی‌گرایی، و ایجاد تعامل پویا بین حجیت دینی و فرهنگ علمی. نویسنده با تحلیل تطبیقی رویکردهای پدیدارشناختی معاصر، مکانیزمی برای تکامل همزمان مبانی الهیاتی و نیازهای اجتماعی طراحی می‌کند که در آن الهیات نه ناظر به «بودن» که معطوف به «شدن» تمدن اسلامی است.

خواندن کتاب درآمدی بر الهیات تمدنی را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

این کتاب برای متکلمان و فقهای نوگرایی که دغدغه مهندسی تمدن اسلامی را دارند، نقشه‌راهی ضروری محسوب می‌شود. پژوهشگران فلسفه دین نیز از تحلیل‌های عمیق نویسنده درباره تعامل الهیات با مدرنیته بهره خواهند برد. مدیران نهادهای علمی و فرهنگی با درک الگوی پیشنهادی می‌توانند پروژه‌های میان‌رشته‌ای مؤثری طراحی نمایند. هر اندیشمند دینی که خواهان خروج الهیات از انزوا و ورود آن به عرصه مدیریت تمدن‌هاست، این اثر را چراغ راهی تحول‌ساز خواهد یافت. دانشجویان علوم انسانی نیز با کشف پیوندهای ناپیدای الهیات و مسائل اجتماعی، افق‌های پژوهشی جدیدی کشف خواهند کرد.