کتاب اسلام‌شناسی یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار دکتر  علی شریعتی، روشنفکر و نظریه‌پرداز برجسته‌ی معاصر است. این کتاب حاصل سلسله درس‌هایی است که وی در سال‌های 1350 و 1351 در حسینیه ارشاد ارائه کرده است. شریعتی در این مجموعه تلاش می‌کند تا اسلام را از حالت سنتی، تقلیدی و منفعل بیرون کشیده و به‌عنوان یک مکتب پویا، آگاهانه و راه‌گشا برای جامعه معاصر معرفی کند.اسلام‌شناسی جلد سی‌ام از مجموعه آثار شریعتی است و توسط انتشارات سپیده باوران منتشر شده. این کتاب که حاصل دغدغه‌های فکری و اجتماعی نویسنده است، با زبانی روشنفکرانه و روشی تحلیل‌گرانه به واکاوی بنیادهای جهان‌بینی اسلامی و تفاوت آن با سایر مکاتب می‌پردازد.

درباره کتاب اسلام‌شناسی

کتاب در سه جلد تدوین شده و هر بخش آن از انسجام و عمق محتوایی خاصی برخوردار است. شریعتی تحلیل خود را با «جهان‌بینی» آغاز می‌کند؛ او بر این باور است که هر مکتب، پیش از هر چیز بر نوع نگاه به هستی، انسان و تاریخ استوار است. از نظر وی، جهان‌بینی اسلامی زیربنای ایدئولوژی آن است، و ایدئولوژی اسلامی تنها در سایه چنین جهان‌بینی‌ای معنا می‌یابد.
در ادامه، نویسنده به بررسی موضوعاتی مانند فلسفه تاریخ، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی از منظر اسلامی می‌پردازد و با مقایسه تطبیقی آن با مکاتب مختلف غربی و شرقی، تلاش می‌کند کارآمدی و جامعیت دیدگاه اسلام را نشان دهد.
شریعتی در تعریف ایدئولوژی می‌نویسد: «ایدئولوژی عقیده‌ای است که جهت اجتماعی، ملی و طبقاتی انسان را و همچنین سیستم ارزش‌ها، نظام اجتماعی، شکل زندگی و وضع ایده‌آل فرد و جامعه را تفسیر می‌کند.» این تعریف او از ایدئولوژی، اسلامی بودن را نه صرفاً یک اعتقاد فردی، بلکه راهی جامع برای زیستن در جامعه می‌داند.
یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، صراحت و جسارت نویسنده در بیان نظراتش است. او با نگاهی نقادانه به باورهای تقلیدی، می‌نویسد: «کفر آگاهانه از دین جاهلانه مقامی برتر دارد»، و این نگاه او نسبت به دین، نگاهی انتخابی، آگاهانه و مسئولانه است.

خواندن کتاب اسلام‌شناسی را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

اسلام‌شناسی برای دانشجویان، پژوهشگران، روشنفکران دینی و تمام کسانی که به دنبال فهمی عمیق‌تر، دقیق‌تر و انسان‌محورتر از اسلام هستند، مناسب است. این کتاب با نگاهی علمی و اجتماعی به دین، امکان تفکر و تحلیل درباره موضوعات بنیادینی چون ایمان، انسان، جامعه و تغییر را فراهم می‌آورد. همچنین برای کسانی که می‌خواهند با اندیشه‌های دکتر شریعتی آشنا شوند، یکی از بهترین مدخل‌ها به شمار می‌آید.