ناسیونالیسم

کتاب ناسیونالیسم، مقاله‌ای سیاسی و ژرف‌اندیش است که  جورج اورول در سال 1945، در واپسین روزهای جنگ جهانی دوم، نگاشته است. اورول که به صداقت فکری و بیان صریح خود مشهور است، در این اثر به تحلیل نیروی مخرب ناسیونالیسم می‌پردازد؛ نیرویی که نه صرفاً در عشق به وطن، بلکه در یک جهان‌بینی تحریف‌شده ریشه دارد و حقیقت و عدالت را قربانی تعصب و قدرت می‌کند. این مقاله فراتر از نظریه‌های انتزاعی، هشداری روشن درباره سازوکارهای ذهنی و اجتماعی است که منجر به تحریف ادراک و تضعیف اندیشه انتقادی می‌شود.

درباره کتاب ناسیونالیسم

اورول در ابتدا تفاوت بنیادین میان «میهن‌پرستی» و «ناسیونالیسم» را شرح می‌دهد. به گفته او، میهن‌پرستی احساسی دفاعی و برآمده از دلبستگی به سبک زندگی است، اما ناسیونالیسم تهاجمی، قدرت‌طلب و مبتنی بر وفاداری بی‌چون‌وچرا به یک ملت، نژاد، مذهب یا ایدئولوژی است. او انواع مختلف ناسیونالیسم را بررسی می‌کند و ریشه‌های روان‌شناختی و رفتاری آنها را تحلیل می‌کند.
یکی از محورهای اصلی مقاله، فساد اخلاقی و فکری ناشی از ناسیونالیسم است؛ جایی که ناسیونالیست‌ها در برابر حقایق ناخوشایند درباره گروه خود کور می‌شوند و این کوری به حافظه گزینشی، معیارهای دوگانه و انکار واقعیت می‌انجامد. اورول همچنین به «ناسیونالیسم انتقالی» می‌پردازد؛ یعنی جابه‌جایی وفاداری از ملت به نهادهای فراملی مثل احزاب یا آرمان‌های جهانی که باز هم نوعی تعصب ملی‌گرایانه است.
مقاله به ناسیونالیسم منفی هم اشاره دارد؛ نوعی که نفرت جای عشق و وفاداری را می‌گیرد و مثال‌هایی چون یهودستیزی و انگلیسی‌هراسی را بررسی می‌کند. بخش مهمی از این اثر، دعوتی است به انضباط ذهنی، خویشتن‌داری عاطفی و وفاداری به حقیقت، که از نظر اورول شرط لازم برای حفظ صداقت سیاسی است.

خواندن کتاب ناسیونالیسم را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

کتاب ناسیونالیسم برای همه علاقه‌مندان به سیاست، فلسفه، تاریخ و روان‌شناسی اجتماعی مناسب است؛ به‌ویژه کسانی که می‌خواهند ماهیت و خطرات ناسیونالیسم را بشناسند و درباره اثرات آن در جوامع معاصر بیشتر بیاموزند. این اثر برای پژوهشگران علوم انسانی، دانشجویان، فعالان سیاسی و هر خواننده‌ای که به دنبال تفکر انتقادی و درک عمیق‌تر مسائل اجتماعی و سیاسی است، بسیار ارزشمند است.