کتاب «هنر فطری» نوشته محمدعلی رجبی دوانی، اثری پژوهشی و نظری است که به مبانی فطری هنر و ارتباط آن با دوران کودکی می‌پردازد. این کتاب با تمرکز ویژه بر نقاشی‌های کودکان و هنر فطری، تلاش می‌کند تا ریشه‌ها و بنیادهای ذاتی هنر را در انسان بررسی کند و نشان دهد چگونه هنر از فطرت و ذات انسانی سرچشمه می‌گیرد. محمدعلی رجبی دوانی در این کتاب به دنبال کشف و تبیین آن بخش از هنر است که مستقل از آموزش‌های رسمی و تأثیرات محیطی شکل می‌گیرد و بیشتر بر اساس غریزه و فطرت هنرمند استوار است. این پژوهش به عنوان یکی از پروژه‌های کلان پژوهشی او شناخته شده و جایگاه ویژه‌ای در حوزه هنر انقلاب اسلامی دارد. به طور کلی، «هنر فطری» کتابی است که با نگاهی علمی و نظری به هنر، به ویژه هنر کودکان، می‌پردازد و نقش فطرت انسانی را در خلق اثر هنری برجسته می‌کند. این کتاب برای پژوهشگران هنر، دانشجویان رشته‌های هنری و علاقه‌مندان به مبانی فلسفی و روانشناسی هنر مناسب است.

درباره کتاب «هنر فطری»

محمدعلی رجبی دوانی در پروژه کلان پژوهشی «هنر فطری» روش‌های نوینی را به‌کار برده است که از جمله آن‌ها می‌توان به رجوع عمیق به فطرت انسانی و بررسی هنر از زاویه‌ای ذاتی و غریزی اشاره کرد. او تلاش کرده است هنر را نه صرفاً به عنوان یک محصول فرهنگی یا اجتماعی، بلکه به عنوان امری فطری و ذاتی در انسان تحلیل کند که مستقل از آموزش‌های رسمی و تأثیرات محیطی شکل می‌گیرد. این رویکرد، نوعی بازگشت به بنیادهای ابتدایی و طبیعی هنر است که در آثار کودکان و هنرهای بدوی قابل مشاهده است و به عنوان عنصر هویت‌بخش هنر انقلاب اسلامی نیز مطرح شده است. به بیان دیگر، رجبی دوانی با بهره‌گیری از روش‌های میان‌رشته‌ای و تلفیق نظریه‌های فلسفی، روانشناسی هنر و مطالعات فرهنگی، به تبیین هنر فطری پرداخته است که در آن هنر به عنوان زبان فطرت و بیان طبیعی انسان شناخته می‌شود. این روش نوآورانه باعث شده پروژه «هنر فطری» جایگاه ویژه‌ای در پژوهش‌های هنر انقلاب اسلامی پیدا کند و به عنوان یک پروژه کلان پژوهشی مطرح شود. پروژه «هنر فطری» که توسط محمدعلی رجبی دوانی پیشبرد شده است، تأثیرات مهمی بر هنر انقلاب اسلامی داشته است. این پروژه با رویکردی نوین، هنر را نه صرفاً محصول فرهنگی یا احساسی، بلکه امری فطری و ذاتی در انسان می‌داند که از فطرت و ذات هنرمند سرچشمه می‌گیرد و مستقل از آموزش‌های رسمی و تأثیرات محیطی شکل می‌گیرد. این نگاه به هنر فطری باعث شده است که هنر انقلاب اسلامی بر مبنای فطرت انسانی و با تأکید بر مبارزه و مقاومت در برابر ظلم و استکبار تعریف شود؛ به طوری که اثر هنری در این چارچوب باید ستیزه‌جو و مبارزه‌کننده علیه طاغوت باشد و هنر به عنوان زبان فطرت، از احساسات سطحی و رمانتیک فاصله گرفته و به عمق تزکیه نفس و مراقبه می‌پردازد. از سوی دیگر، پروژه «هنر فطری» به تبیین و بازشناسی هنر اسلامی و انقلابی کمک کرده است تا هنر متعهد و مقاومتی، که در خدمت ارزش‌های انقلاب و فرهنگ اسلامی است، به عنوان یک جریان اصیل و بنیادین شناخته شود. این پروژه در حوزه پژوهش هنر انقلاب اسلامی جایگاه ویژه‌ای یافته و موجب شده است که هنر انقلاب، علاوه بر جنبه‌های ظاهری، از نظر نظری و فلسفی نیز تقویت شود.

خواندن کتاب «هنر فطری» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به مبانی نظری و فلسفی هنر، به‌ویژه هنر انقلاب اسلامی، هنرمندان و فعالان حوزه هنر که می‌خواهند با ریشه‌های فطری و ذاتی هنر آشنا شوند، کسانی که به مطالعه هنر کودکان و هنرهای بدوی و نقش فطرت در خلق اثر هنری علاقه‌مندند و مخاطبانی که به فهم عمیق‌تر نسبت هنر با انسان و فطرت انسانی تمایل دارند. این کتاب با رویکردی علمی و پژوهشی به بررسی هنر از زاویه فطرت و ذات انسانی می‌پردازد و برای کسانی که به دنبال درک بنیادین و نوین از هنر، به ویژه در بستر هنر انقلاب اسلامی هستند، منبع ارزشمندی محسوب می‌شود.

در بخشی از کتاب «هنر فطری» می‌خوانیم

خداوند انسان را به قطرت خود آفرید و تجلی عینی آن را در عصر کودکی نمایان ساخت هنر کودکی آینه فطرت انسان دور از حجاب رایج هنری است نقاشی کودکان بهترین عامل شناخت سیر ظهور و تطورات فطری هنری عصر کودکی است در زمانه ما که هنر در که هنر در شرایط بحران هویت قرار گرفته و هنرمندان و صاحب‌نظران دل‌آگاه در جست‌وجوی راهی برای گذر از این ورطه و دستیابی به طریق استواری برای هنر هستند. شناخت هنر فطری انسان می‌توانند بهترین راه را پیشروی هنر آینده قرار دهند.