کتاب عرفان و فلسفه نوشته والتر ترنس استیس، اثری فلسفی درباره تجربه عرفانی و نقش آن در ادیان مختلف است. استیس در این کتاب، به‌جای آنکه مانند بسیاری از فیلسوفان صرفاً بر تحلیل معنویات تمرکز کند، تجربه‌های عرفانی را از دیدگاه فلسفی بررسی کرده و شباهت‌های میان آن‌ها را در فرهنگ‌ها و ادیان گوناگون تحلیل می‌کند. او برخلاف متفکرانی که در جستجوی اثبات یا رد عرفان هستند، قضاوت را معلق گذاشته و دیدگاهی بی‌طرفانه ارائه می‌دهد. این کتاب همچنان یکی از منابع ارزشمند برای بررسی انتقادی عرفان و تأثیر آن بر تفکر دینی و فلسفی محسوب می‌شود.

درباره کتاب عرفان و فلسفه

استیس در عرفان و فلسفه به این مسئله می‌پردازد که تجربه عرفانی در ادیان مختلف دارای شباهت‌هایی بنیادین است. او برای اثبات این ادعا، آموزه‌های عرفای غربی مانند مایستر اکهارت و رویسبروک را با متون اوپانیشادها و بودیسم مقایسه می‌کند. یکی از محورهای اصلی این کتاب، تمایز بین تجربه عرفانی و تفسیر آن است. به عقیده استیس، انسان‌ها در فرهنگ‌های مختلف تجربه‌های عرفانی مشابهی دارند، اما تفسیرهایشان از این تجربه‌ها به‌شدت متأثر از پیش‌زمینه‌های فرهنگی و دینی آن‌هاست.
او همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که در قرن گذشته، با افول مذهب سازمان‌یافته در غرب، بسیاری از افراد به‌دنبال جایگزین‌هایی برای تجربه معنوی بوده‌اند. این امر باعث افزایش محبوبیت عرفان شده و توجه دانشگاهیان را به این حوزه جلب کرده است. استیس استدلال می‌کند که اگرچه عرفان به‌عنوان یک روش برای درک جهان ماورایی مورد توجه قرار گرفته است، اما تجربه‌های عرفانی غالباً غیرقابل وصف هستند و تلاش برای بیان آن‌ها از طریق زبان و مفاهیم فلسفی، همواره با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شود.
او همچنین دیدگاه خود را با نظریات برخی از فیلسوفان معاصر مانند لوین، ناگل و جکسون مقایسه می‌کند. این فیلسوفان بر تفاوت میان تجربه و تفسیر آن تأکید دارند و معتقدند که ممکن است هیچ زبانی قادر به توصیف کامل تجربه‌های درونی نباشد. بنابراین، استیس در این کتاب تلاش دارد تا درک عمیق‌تری از این پرسش ارائه دهد که آیا می‌توان به‌طور دقیق از تجربه عرفانی سخن گفت یا اینکه این تجربه‌ها فراتر از ظرفیت زبان و تفکر فلسفی هستند؟

خواندن کتاب عرفان و فلسفه را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

عرفان و فلسفه برای علاقه‌مندان به فلسفه دین، عرفان تطبیقی، و مطالعات مذهبی جذاب خواهد بود. دانشجویان و پژوهشگرانی که به دنبال درک فلسفی از تجربه‌های عرفانی هستند، می‌توانند از تحلیل‌های استیس بهره ببرند. همچنین این کتاب برای افرادی که علاقه دارند شباهت‌های عرفان در ادیان مختلف را از یک دیدگاه فلسفی بررسی کنند، منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.
این اثر برخلاف بسیاری از کتاب‌های مربوط به عرفان که صرفاً به شرح تجربه‌های معنوی می‌پردازند، رویکردی تحلیلی دارد و سعی می‌کند به‌جای پذیرش یا رد عرفان، آن را از منظر فلسفی واکاوی کند. ازاین‌رو، برای مخاطبانی که به دنبال تأملی عمیق‌تر درباره این حوزه هستند، مطالعه این کتاب توصیه می‌شود.