دیوان اشعار حافظ - شمس لنگرودی

کتاب «دیوان اشعار حافظ» به تصحیح شمس لنگرودی، یکی از معتبرترین و محبوب‌ترین نسخه‌های تصحیح‌شدهٔ آثار حافظ است. شمس لنگرودی با استفاده از نسخه‌های خطی قدیمی و معتبر، متن را تصحیح کرده و به درک لایه‌های عمیق اشعار حافظ کمک می‌کند. شمس لنگرودی در تصحیح دیوان حافظ، بر اساس درکی از جهانبینی و زیبایی‌شناسی حافظ، کلمات و مفاهیم «حافظانه» را انتخاب کرده است. او بر این باور است که حافظ نه عارف سنتی، بلکه شاعری است که فقدان حقیقت را با نگرشی سرخوشانه و لذت‌گرایانه پاسخ می‌دهد.

درباره کتاب «دیوان اشعار حافظ»

موضوعات اصلی کتاب شامل: 1. فقدان و سرخوشی: حافظ با اشاره به «هیچ و پوچ بودن دنیا»، به جای انزوا یا عرفان، از لذت‌گرایی و زندگی در لحظه دفاع می‌کند. این نگرش در ابیات مانند «پیاله در کفنم بند» یا «چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون آی» (با تأکید بر «آی» به جای «بیرون شو») منعکس است. 2. انتقاد اجتماعی و سیاسی: شعر حافظ آکنده از ایهام و طنز است. او با اشاره به اوضاع روزگار خود، از فساد اجتماعی و سیاسی انتقاد می‌کند، اما بدون ارائه راهکارهای ایدئولوژیک. این انتقاد در ابیات مانند «جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه» یا «می خور که شیخ و حافظ و مفتی و محتسب / چون نیک بنگری همه تزویر میکنند» دیده می‌شود. 3. عشق و عرفان: حافظ عشق را هم به معشوق زمینی و هم به معبود عرفانی می‌ستاید. این دو ساحت در غزل‌های او با هم ترکیب شده‌اند، اما لنگرودی بر این باور است که حافظ عرفان را به معنای سنتی آن نمی‌پذیرد، بلکه آن را با لذت‌گرایی درمی‌آمیزد.

خواندن دیوان اشعار حافظ - شمس لنگرودی را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

1. علاقه‌مندان به حافظ‌شناسی و نقد ادبی: شاعران و منتقدان ادبی: لنگرودی با رویکردی بدیع، حافظ را از زاویه بازی زبانی، طنز و شادخویی تحلیل می‌کند و تفاوت او را با شاعران عرفانی و سبک هندی بررسی می‌کند. پژوهشگران: تصحیح این دیوان بر اساس درکی نو از جهان‌بینی حافظ و انتخاب واژه‌های «حافظانه» انجام شده است. لنگرودی در مقدمه به شیوه تصحیح و چالش‌های متناظر با نسخه‌های قدیمی اشاره دارد. 2. علاقه‌مندان به شعر به عنوان تجربه عاطفی: کسانی که حافظ را به عنوان «زندگی کردن» می‌دانند: لنگرودی معتقد است حافظ کتابی برای «زندگی کردن» است، نه صرفاً مطالعه. این دیوان با تمرکز بر وحدت عاطفی غزل‌ها و ناپیوستگی ظاهری بیت‌ها، تجربه‌ی خوانش عمیق‌تری ارائه می‌دهد. کسانی که به دنبال رویکردی غیرسنتی هستند: لنگرودی حافظ را شاعری می‌داند که با ترکیب طنز، عرفان و نیستانگاری، از قید موضوعی یک‌نواخت فرار می‌کند و این ویژگی را در تصحیح خود برجسته کرده است.