این کتاب بخشی از مجموعه نهضت‌های شیعی است که به بررسی قیام حسن بن زید (داعی کبیر) و تشکیل حکومت علویان طبرستان در سده سوم هجری می‌پردازد. محتوای اصلی: موضوع: تحلیل قیام حسن بن زید، بنیانگذار سلسله علویان طبرستان، که با دعوت اهالی این منطقه به تشکیل حکومت شیعی پرداخت و طاهریان را از طبرستان و ری بیرون راند. زبان و ساختار: کتاب با زبان ساده و داستانی نوشته شده و به بررسی شخصیت حسن بن زید، سازماندهی قیام، و چگونگی گسترش حکومت علویان می‌پردازد. منابع تاریخی: اگرچه کتاب به منابعی مانند تاریخ طبری اشاره دارد، اما برخی تناقضات با روایات دیگر ذکر شده است؛ مثلاً سرانجام برخی حاکمان و دلایل شکست نهایی قیام به‌طور کامل بررسی نشده است. این کتاب جلد پنجم از مجموعه نهضت‌های شیعی است که به بررسی قیام‌های تاریخی شیعیان می‌پردازد. سایر جلدهای این مجموعه شامل قیام زیدبن علی (ع) و قیام یحیی بن زید (ع) است. بر اساس نظرات کاربران، کتاب به دلیل زبان ساده و روایت داستانی، برای آشنایی کودکان با روایات دینی (مانند ساخت فیلم یا انیمیشن) نیز پیشنهاد شده است.

خواندن کتاب نهضت‌های شیعی 5 - قیام حسن بن زید را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

1. مطالعه‌گران تاریخ اسلامی و نهضت‌های شیعی، مکانیزم قیام: تحلیل چگونگی جذب نیروهای شیعی و صوفی توسط حسن بن زید (داعی کبیر) در طبرستان و تشکیل حکومت علویان طبرستان. منابع تاریخی: اگرچه کتاب به منابعی مانند تاریخ طبری اشاره دارد، اما برخی تناقضات با روایات دیگر ذکر شده است؛ مثلاً سرانجام برخی حاکمان و دلایل شکست نهایی قیام به‌طور کامل بررسی نشده است. 2. دانشجویان و محققان تاریخ دوره عباسیان و طاهریان، زبان ساده و داستانی: مناسب برای مخاطبان علاقه‌مند به تاریخ بدون نیاز به پیش‌زمینه تخصصی. نقاط ضعف: عدم پرداختن به سرانجام برخی حاکمان و دلایل شکست قیام، و تناقضات با منابع تاریخی دیگر. 3. علاقه‌مندان به تاریخ نظامی و شورش‌های تاریخی، رهبری نظامی: بررسی نقش حسن بن زید به عنوان رهبر نظامی قیام و چگونگی سازماندهی لشکریان در طبرستان و ری. مکانیزم شکست: تحلیل جنگ‌های نهایی با تیمور گورکانی و سقوط حکومت علویان. 4. مطالعه‌گران مذهب و فرقه‌های اسلامی، مذاهب متناقض: برخی منابع حسن بن زید را شیعه و برخی او را از بزرگان خوارج معرفی می‌کنند. کتاب به این تناقضات اشاره دارد، اما به نقد عمیق آنها نمی‌پردازد. این کتاب برای مطالعه مقدماتی درباره قیام حسن بن زید مناسب است، اما به دلیل محدودیت‌های محتوایی، مطالعه همراه با منابع تاریخی دیگر (مانند تاریخ طبری یا مقاتل الطالبیین) پیشنهاد می‌شود.