کتاب حاضر یکی از محبوب‌ترین مقالات برلین در بین عموم مردم است که در سال 1953 برای اولین بار به صورت کتاب به چاپ رسید. نویسنده به بررسی فلسفه و تفکر انسانی می‌پردازد. در این اثر، برلین از منظر دو نماد خارپشت و روباه به نوع متفاوتی از دانش و فهم می‌نگرد. خارپشت نماینده فتوا و متمرکز بر یک حقیقت بزرگ است، در حالی که روباه نماد پیچیدگی و تنوع در حقیقت‌ها و برداشت‌هاست. برلین به بررسی این دو شیوه تفکر می‌پردازد و به خواننده کمک می‌کند تا بهتر بفهمد که چگونه انسان‌ها در مواجهه با مسائل پیچیده زندگی، می‌توانند به دو شیوه متفاوت فکر کنند. خواندن این کتاب به بهبود تفکر انتقادی و توانایی تحلیل عمیق مسائل کمک می‌کند. 

بخشی از کتاب

در میان پاره های پراکنده اشعار آرخیلوخوس شاعر یونانی سطری هست که گوید روباه بسیار چیزها می داند اما خارپشت یک چیز بزرگ می داند.» دانشمندان درباره تعبیر روشن این کلمات تاریک اختلاف دارند و شاید معنای این سطر جز این نباشد که روباه با همۀ حیله هایش در برابر یگانه دفاع خارپشت شکست می خورد اما اگر این جمله را به طور مجازی تعبیر کنیم، می توان معنایی از آن بیرون کشید که یکی از عمیق ترین تفاوت های نویسندگان و متفکران را و شاید هم افراد بشر را به طور کلی نشان می دهد زیرا فرق بزرگی است از یک طرف میان کسانی که همه چیز را به یک بینش اصلی یا یک دستگاه فکری کم وبیش منسجم و معین مربوط می سازند و برحسب مفاهیم آن می فهمند، می اندیشند و احساس می کنند - یعنی یک اصل سازمان دهنده کلی که فقط برحسب مفاهیم آن است که آنچه می کنند و می گویند معنا می دهد؛ و از طرف دیگر کسانی که هدف های فراوانی را دنبال می کنند که غالباً با یکدیگر مربوط نیستند یا حتی با هم تناقض دارند و اگر اصولاً ارتباطی با هم داشته باشند این ارتباط بالفعل و به علل روان شناختی یا فیزیولوژیک است و هیچ اصل معنوی یا جمال شناسی ای آنها را به یکدیگر پیوند نمی دهد این دسته اخیر در زندگی و اندیشه بیشتر میل به پراکندگی دارند تا تراکم فکرشان پریشان است و بر سطوح مختلف حرکت می کند و به جوهر انواع فراوانی از تجارب و اشیا به موجب ماهیت آنها می چسبند بی آنکه به طور هشیار یا ناهشیار بخواهند در بینش درونی واحدی که تغییر ناپذیر و فراگیر و گاه ناقص و متناقض و حتی تعصب آمیز است آنها را بگنجانند یا از آن بینش بیرون نگه دارند دستۀ نخست این روشنفکران و هنرمندان از نوع خارپشتاند، و دسته دوم از نوع روباه. 

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب به دانشجویان فلسفه و علوم انسانی برای درک عمیق‌تری از تفاوت‌های اندیشه، مربیان و مدرسان برای استفاده در بحث‌ها و کلاس‌های آموزشی، نویسندگان و هنرمندان برای بازنگری در فرآیند خلاقیت و تفکر، علاقه‌مندان به روانشناسی، برای فهم فطرت تفکر انسانی و شیوه‌های مختلف آن و هر کس که به مسائل اجتماعی و فرهنگی علاقه‌مند است پیشنهاد می‌شود.