کتاب زمان دست دوم اثر سوتلانا الکسیویچ، نویسنده و روزنامه‌نگار بلاروسی و برنده نوبل ادبیات، روایتی مستند، انسانی و تاثیرگذار از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ظهور روسیه مدرن است. این کتاب به شیوه‌ای منحصربه‌فرد و با بهره‌گیری از مصاحبه‌های واقعی، تاریخ را نه از زبان سیاستمداران، بلکه از دل روایت‌های مردم عادی بازگو می‌کند. زمان دست دوم نه فقط یک کتاب تاریخی، بلکه سندی شفاهی از زخم‌ها، امیدها، خاطرات و دردهایی است که مردم روسیه در طی سه دهه اخیر تجربه کرده‌اند.

درباره کتاب زمان دست دوم

در این کتاب، الکسیویچ ده‌ها مصاحبه با شهروندان مختلف روسیه بین سال‌های 1991 تا 2012 انجام داده و از خلال این گفتگوها، تصویری انسانی و چندوجهی از زندگی در دوران گذار از کمونیسم به سرمایه‌داری ارائه می‌دهد. روایت‌ها گاهی تلخ و دردناک‌اند، از شکنجه و ترور و فقر و قحطی می‌گویند؛ گاهی آمیخته به حسرت برای گذشته‌ای که هرچند سخت بود، اما برای برخی معنا داشت.
افراد مختلف – پیر و جوان، زن و مرد، سرباز و معلم، بازنشسته و کارمند – با صدای خودشان از زندگی در شوروی و روسیه پس از آن می‌گویند. آنچه به‌دست می‌آید، نه یک گزارش رسمی، بلکه پرتره‌ای گسترده و چندصدایی است از جامعه‌ای در بحران هویت و گذار.
الکسیویچ همانند دیگر آثار خود، تاریخ را از خلال زندگی شخصی انسان‌ها بازسازی می‌کند و صدایی به کسانی می‌دهد که معمولاً در روایت‌های رسمی نادیده گرفته می‌شوند. در زمان دست دوم، خاطره، روایت، اندوه و رؤیاهای از دست‌رفته در هم می‌آمیزند تا تصویری واقعی و تأثیرگذار از روسیه معاصر شکل گیرد.

خواندن کتاب زمان دست دوم را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

زمان دست دوم برای تمام علاقه‌مندان به تاریخ، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، ادبیات مستند و مطالعات پسا‌کمونیستی مناسب است. مخاطبانی که می‌خواهند از زاویه‌ای انسانی و غیررسمی، تاریخ فروپاشی شوروی را درک کنند، یا با تأثیرات عمیق ایدئولوژی بر زندگی روزمره انسان‌ها آشنا شوند، این کتاب را بسیار ارزشمند خواهند یافت. همچنین برای کسانی که به دنبال تجربه خواندن یک اثر عمیق، تأمل‌برانگیز و متفاوت از تاریخ معاصر‌اند، زمان دست دوم انتخابی درخشان است.