کتاب «شرح فرمان» مجموعه‌ای است از بیانات و توضیحات مقام معظم رهبری (حضرت آیت‌الله خامنه‌ای) درباره نامه معروف امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر، که به فرمان مالک اشتر یا نامه 53 نهج‌البلاغه شهرت دارد. این نامه، زمانی نوشته شد که امام علی (ع) مالک اشتر را به حکومت مصر منصوب کرد و در آن اصول بنیادین حکومت‌داری اسلامی، عدالت، اخلاق و وظایف مسئولان را بیان نمود. مطالعه این کتاب هم برای مسئولان و مدیران نظام اسلامی و هم برای عموم مردم سودمند است؛ چرا که علاوه بر تبیین معیارهای حاکم شایسته، راهنمایی‌های اخلاقی و اجتماعی برای هر فرد در جامعه ارائه می‌دهد. در مجموع، «شرح فرمان» اثری است که با رویکردی نو و کاربردی، معارف نهج‌البلاغه را برای زمانه ما بازخوانی و تبیین می‌کند و به ویژه برای مسئولان، مدیران و علاقه‌مندان به مباحث حکومت‌داری اسلامی و اخلاق اجتماعی توصیه می‌شود.

درباره کتاب شرح فرمان

کتاب «شرح فرمان» متن کامل نامه امام علی (ع) به مالک اشتر را به همراه شرح و تبیین‌های رهبر انقلاب ارائه می‌کند. این توضیحات به سبک «تعلیقه‌نویسی» (حاشیه‌نویسی) در کنار متن اصلی آورده شده‌اند. بیانات مقام معظم رهبری در این کتاب عمدتاً از سخنرانی‌های ایشان در دیدارهای سالانه با هیئت دولت در ماه رمضان گردآوری شده‌اند؛ جلساتی که در آن‌ها مباحث فکری، معنوی و مبنایی حکومت‌داری اسلامی بر مسائل روزمره اجرایی غلبه دارد و نهج‌البلاغه به عنوان منبع درسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. توصیه‌ها و دستورات امام علی (ع) در این نامه، بیشتر ناظر بر محتوا و جهت‌گیری اخلاقی و انسانی است و نه صرفاً ساختارهای سازمانی؛ به همین دلیل، آموزه‌های آن برای همه دوران‌ها و همه مسئولان و مردم جامعه اسلامی قابل استفاده است. کتاب با هدف بهره‌مندی مسئولان و عموم مردم از معارف عمیق نهج‌البلاغه و شناخت ملاک‌های حاکم اسلامی و وظایف فردی و اجتماعی تدوین شده است.

خواندن کتاب شرح فرمان را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

مسئولان و مدیران نظام اسلامی، زیرا کتاب شامل شرح و تبیین بیانات مقام معظم رهبری درباره نامه امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر است که اصول بنیادین حکومت‌داری اسلامی، عدالت و اخلاق را بیان می‌کند و برای فهم وظایف و معیارهای حاکم شایسته بسیار مفید است. اعضای جامعه اسلامی به طور کلی، چرا که این نامه و شرح آن علاوه بر مسئولان، برای همه افراد جامعه آموزه‌های اخلاقی، اجتماعی و سیاسی دارد و به شناخت وظایف فردی و اجتماعی کمک می‌کند. علاقه‌مندان به مباحث حکومت‌داری اسلامی و معارف نهج‌البلاغه، زیرا کتاب با سبک تعلیقه‌نویسی همراه با متن نامه، به صورت کاربردی و نوآورانه معارف عمیق نهج‌البلاغه را بازخوانی می‌کند. کسانی که می‌خواهند با مبانی فکری، معنوی و اخلاقی حکومت اسلامی آشنا شوند و از تجربه‌های تاریخی برای بهبود مدیریت و رفتار اجتماعی بهره‌مند گردند. بنابراین، «شرح فرمان» منبعی ارزشمند برای مطالعه مسئولان، مدیران، طلاب، پژوهشگران و عموم علاقه‌مندان به اخلاق و سیاست اسلامی است که می‌خواهند درک عمیق‌تری از اصول حکومت‌داری و عدالت اسلامی داشته باشند.

در بخشی از کتاب شرح فرمان می‌خوانیم 

«از اولین چیزهایی که حضرت به مالک سفارش می‌کنند، چیزهایی مربوط به متن کار و صُلب کار نیست، مربوط به خود اوست؛ یعنی در واقع اساس کار این است که ما اگر بخواهیم مردم را بسازیم، مملکت را بسازیم، کارهایمان را بکنیم، اول باید خودمان را بسازیم. امیرالمؤمنین به او نمی‌گویند که برو حالا فرض کنید که با مردم اینطور رفتار کن، آنطور رفتار کن؛ این‌ها را بعد خواهند گفت. فنون کار را، فنون حکومت را بعداً به او یاد می‌دهند اما از خودش شروع می‌کنند: «اَمَرَهُ بِتَقوَی اللهِ.»»