تاریخ تحول دولت و خلافت: از برآمدن اسلام تا برافتادن سفیانیان «تاریخ تحول دولت و خلافت»اثر رسول جعفریان دیدگاههای سیاسی اسلامی، حاصل کنش و واکنش میان مبانی فکر سیاسی اسلامی با واقعیت عملی زندگی سیاسی مسلمانان است. زمان نقش مهمی در تطور این دیدگاهها ایجاد کرده و اجتهاد مسلمانان در میان آرمانگرایی پاکدینان از یکسو و انگیزههای قدرت طلبانه حکّام از سوی دیگر، مفاهیم سیاسی جدیدی را مطرح کرده است. بر پایه آنچه در این کتاب آمده سه قالب «ولایت»، «خلافت» و «سلطنت» چارچوبه سیاست اسلامی در سه دوره متفاوت، از برآمدن اسلام تا برافتادن سفیانیان در 65 هجری را تشکیل میدهد. در هر یک از دورههای مزبور، به تناسب اوضاع و احوال، مفاهیم سیاسی تازهای پدید آمده و یا در مفاهیم پیشین تغییراتی رخ داده است. رسالت کتاب حاضر پیگیری چگونگی رشد این مفاهیم در بطن تحولات سیاسی، در دورههای سهگانه ولایت، خلافت و سلطنت است؛ مفاهیمی که بعدها در فقه سیاسی اسلام نقش محوری داشته و تاکنون اهمیت خود را حفظ کرده است.