کتاب نهضت دوماهه روحانیون ایران نوشته استاد علی دوانی، یکی از مهم‌ترین آثار مستند درباره واکنش‌های علما و روحانیون ایران در برابر لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی است. این کتاب که در سال 1342 به نگارش درآمد، به بررسی دلایل دینی مخالفت روحانیون با اقدامات رژیم پهلوی می‌پردازد و نقشی کلیدی در تاریخ‌نگاری جنبش‌های مذهبی ایران ایفا می‌کند. این اثر به ویژه از آن جهت حائز اهمیت است که در زمان خود اولین کتاب مستند درباره این قیام بود و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نگاشته شد.

درباره کتاب نهضت دوماهه روحانیون ایران

کتاب نهضت دوماهه روحانیون ایران به وقایع و اعتراضات روحانیون در واکنش به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی پرداخته است. رژیم پهلوی به طور پنهانی اقداماتی برای قانونی کردن حضور بهائیان در دستگاه‌های دولتی و نهادهای کشوری و لشکری آغاز کرده بود که با مخالفت شدیدی از سوی علما مواجه شد. این اعتراضات در سراسر ایران، به‌ویژه در قم و تهران، به یک جنبش گسترده تبدیل شد که در نهایت به عقب‌نشینی رژیم پهلوی انجامید.کتاب به شرح جزئیات این مخالفت‌ها پرداخته و اعلامیه‌ها، سخنرانی‌ها و واکنش‌های علما را در دوران قیام دوماهه بررسی می‌کند. استاد دوانی، که خود در آن زمان از فضلای حوزه علمیه قم بود، گزارش‌هایی از فعالان دینی و غیر دینی، تجار و اصناف کشور را جمع‌آوری کرده و تحلیل کرده است. در مقدمه کتاب، پیشینه تاریخی حضور علمای شیعه در عرصه‌های سیاسی، از قرن هفتم هجری تا نهضت ملی ایران، نیز مطرح شده است.این کتاب به‌ویژه بر اهمیت سخنرانی امام خمینی در عاشورای 1342 تأکید دارد که نقطه عطفی در حرکت روحانیون بود و به رغم دستگیری امام، مبارزه علیه رژیم پهلوی ادامه یافت. این اثر در واقع به مستندسازی تاریخ این مبارزات پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه حرکت‌های مذهبی و دینی در ایران به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید.

خواندن کتاب نهضت دوماهه روحانیون ایران را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

کتاب نهضت دوماهه روحانیون ایران برای پژوهشگران، دانشجویان تاریخ معاصر ایران، و علاقه‌مندان به تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی مفید است. افرادی که به تحلیل حرکت‌های مذهبی و نقش روحانیون در تحولات سیاسی ایران علاقه‌مندند، می‌توانند از این اثر بهره‌مند شوند. این کتاب همچنین برای کسانی که می‌خواهند آگاهی عمیق‌تری درباره علل و نتایج اعتراضات دینی علیه رژیم پهلوی بدست آورند، مناسب است.
چاپ دوم و سوم کتاب با افزودن پانویس‌ها و پیوست‌های متعدد، به غنای اطلاعات و تحلیل‌ها افزوده و آن را به یک منبع ارزشمند برای مطالعات تاریخی تبدیل کرده است.