نزدیک ایده مجموعهای است از یادداشتها و جستارهایی که نویسندگانشان دنبال جواب این سؤالها بودهاند: «مکان چگونه بر فکرها و ایدههای ما تأثیر میگذارد؟» و «ایدهها کجا سراغ ما میآیند؟»
نزدیک ایده قرار نیست مثل کتابهای خودیاری، روشهای تمرکز و بهینهسازی مسیر تفکر را به ما بیاموزد. متنهای این کتاب، بیش از آنکه ما را با مکانهای مناسب یا نامناسب فکر کردن آشنا کنند، فراخوانی هستند به اندیشیدن دربارهی اندیشیدن. در یادداشتها و جستارهای این کتاب، با «جا»یی که فکر ما در آن به کار میافتد سروکار داریم، اما پای خیلی چیزهای دیگر هم به ماجرا باز شده تا ما به ماهیت فکر کردن فکر کنیم.
نزدیک ایده کتابی است دربارهی فضاها و مکانهایی که فکر ما را به کار میاندازند و کمکمان میکنند تا به ایدههایی خلاقانه برسیم. زیاد پیش میآید که وقتی کسی در فکر فرو رفته، از او بپرسیم به چه فکر میکند. اما سؤال مهمتری هم وجود دارد: آدم اصلاً چرا فکر میکند و چه چیزهایی بر جنس افکارش تأثیر میگذارند؟ فکر کردن شاید تنها فرایندی باشد که از لحظهی تولد تا دم مرگ در ما جریان دارد. همهی ما ساعات بسیاری از روز را درگیر افکار مختلفی هستیم، با خود حرف میزنیم، سؤال میپرسیم و پاسخ میدهیم. اصلاً شاید خیلی از ما بیشتر دنبال جایی برای فکر نکردن باشیم تا مکانی برای فکر کردن. ما حتی وقتی فکر میکنیم که دیگر نباید به چیز یا کس خاصی فکر کنیم هم فکر میکنیم.
با این حساب، اگر از ما بپرسند کِی و کجا فکر میکنید، احتمالاً میگوییم همیشه و همهجا. اما فکرهای نو دقیقاً کجا و در چه شرایطی متولد میشوند؟ هانا آرنت میگوید افکارِ ما در تنهایی، در گفتوگوی ما با خودمان، متولد میشوند ولی این را هم اضافه میکند که در این مکالمهی درونی، ارتباط ما با جهان بیرون و انسانهای دیگر قطع نمیشود و صداهای آنها هم در گفتوگوی ذهنی ما با خودمان طنین میاندازند. پس افکاری که از ذهن ما میگذرند از جهان بیرون جدا نیستند.
همهی ما بارها این تجربه را داشتهایم که رنگ، بو، تصویر، صدا، طعم یا مکان خاصی رشتهای از افکار را در سرمان به جریان انداخته اما معمولاً چنین تجربههایی چنان تک و یگانهاند که تکرارناپذیر به نظر میرسند. با این حال، فکر کردن به بسترِ شکلگیری ایده کمکمان میکند که مسیر اندیشههایمان را بهتر بشناسیم.
کتاب نزدیک ایده هم دقیقاً میخواهد چنین کاری کند. گردآورندگان این کتاب سراغ آدمهایی رفتهاند که مدام سرگرم فکر کردن و نوشتناند و از آنها خواستهاند دربارهی مکانها و نامکانهای شخصیِ تفکر، نوشتن، خلاقیت و ایدهپردازی بنویسند.
در طول تاریخ هم متفکران بسیاری دربارهی مکانمندی تفکر صحبت کردهاند، چون فرایند فکری نیازمند مکانی است که فکر در آن شکل بگیرد، یعنی پدید بیاید، پرورش یابد و احتمالاً بارها و بارها سبک و سنگین شود. مکانهایی هستند که الهامبخش تفکرند، تنشهایمان را کاهش میدهند و افکار پریشان ما را به هم پیوند میزنند؛ جاهایی که در آنها ناگهان میبینیم چطور ایدههایی که دور از هم به نظر میرسند، میتوانند کنار هم بنشینند. جاهایی که هم به فکر فضای کافی میبخشند و هم آن را رها میکنند یعنی قلمروی امکاناتش را گسترش میدهند و اجازه میدهند مرزها را درنوردد. برای شکلگیری ایده، از یک سو باید ارتباط مستقیمی با واقعیت داشت، باید زندگی روزمره را تجربه کرد، کتاب خواند و فیلم دید، به موزه و گالری رفت، باید به موسیقی گوش کرد و با دیگران حرف زد. درک تجربی جهان و حیرت و لذتی که از آن ناشی میشود بنیادِ فرایندهای فکری است. از سوی دیگر، فکری که تازه متولد شده باید ورز داده شود و قوام بیاید و برای این کار باید از واقعیت فاصله بگیریم. در همین فاصله است که مکان فکری پدیدار میشود. این مکانها هم به واقعیت تعلق دارند و هم ندارند. در این جاها میشود بدون آنکه از موضوع فکرمان کاملاً دور شویم، از آن فاصله بگیریم و درون خود با آن دست و پنجه نرم کنیم.
نزدیک ایده پاسخ روزنامهنگاران، دانشمندان و نویسندگان به پرسشهایی از این دست است: «کجا میاندیشید؟»، «کجا افکارتان به نظر و ایدهای خاص ختم میشود؟» و مهمتر از اینها «مکان اندیشیدن چه تأثیرهای کمی و کیفیای بر افکار و ایدههایتان دارد؟» پاسخهای این افراد (برنت بوزل، هانا انگلمایر و کاترین پسیگ، بیرته مولهف، اسون هانوشک، کارولین امکه، نورا اشترنفلد، رباب حیدر، آن کاتن، و مشاله تولو) در قالب یادداشتهایی فلسفی، روایتهایی مبتنی بر تجربهی شخصی، گفتوگو، مشاهدات خودزندگینامهای، توصیف تصاویر ذهنی، و جستار نوشته شدهاند.
ـ آشپزخانهها و افکاری که در آنها شکل میگیرند؛
ـ سالنهای کنفرانس و سخنرانیهای ملالآوری که خلاقیت را برمیانگیزند؛
ـ فنجانهای قهوهای که چراغ ایده را روشن میکنند؛
ـ کافههای شلوغی که پناهگاه ذهن میشوند؛
ـ نامکانهایی مثل قطار شهری که جایگزین فضاهای قدیمی اندیشیدن شدهاند؛
ـ اتوبوسهایی که در آنها با فاصلهی یک پنجره به زندگی فکر میکنیم؛
ـ فضای میانستارهای که عبور از مرزهای ذهن را برای ما ممکن میکند؛
ـ دانشگاه که به فکرمان سمتوسو میدهد؛
ـ و زندان که آسمانش ایدهها را غنی میکند
کلیه حقوق این سایت متعلق به کتابفروشی آنلاین «کتابخون» میباشد.
2020 © Copyright - almaatech.ir