تاریخ بلعمی ترجمه‌ای است که ابوعلی محمد بن محمد بلعمی از کتاب تاریخ پیامبران و پادشاهان یا همان تاریخ طبری مشهور نوشته ی محمد جریر طبری کرده است . 
تاریخ طبری، تاریخ جهان از ابتدای آفرینش آدم تا آغاز سده چهارم هجری را به تفضیل بیان کرده‌است و تاریخ بلعمی، ترجمه آزاد فارسی این کتاب به‌طور مختصر است.

درباره کتاب تاریخ بلعمی :

با توجه به تاریخ نوشته شدن این کتاب، می‌توان پس از شاهنامه ابومنصوری، آن را قدیمی‌ترین نثر فارسی دری دانست.
تاریخ بلعمی از قدیمی ‌ترین نمونه‌های نثر پارسی است . 
شمار واژه‌های تازی در آن بسیار اندک و سبک نثر آن بسیار ساده است و از واژه‌های دشوار و شعری در آن استفاده نشده‌است. همچنین مانند زبان پهلوی، جمله‌های آن کوتاه است و نمونه‌هایی از تکرار فعل در آن به چشم می‌خورد. این از ویژگیهای مشخص  نثر مرسل سامانی‌است که نثر بلعمی نماینده آن می باشد و نوشته‌های دوران ساسانی و حتی سنگ‌نوشته‌های دوره هخامنشی را به یاد می‌آورد.
تاریخ بلعمی را به لحاظ موضوع می‌توان به دو بخش کلی تقسیم کرد: 
بخش اول با آغاز آفرینش عالَم شروع می‌شود و با داستان خلقت آدم، سرگذشت سلسلۀ پادشاهان در ایران و روم ، زندگی پیامبران الهی و آغاز مسیحیت ادامه می‌یابد و با پادشاهی یزدگرد شهریار پایان می‌پذیرد. در تألیف این بخش وقایع مهم، سلسله‌های پادشاهی و شخصیتها موردتوجه بوده است. 
بخش دوم با ذکر انساب پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) آغاز می‌شود و دوران بعثت، هجرت، غزوه‌های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم)، خلفای راشدین، دورۀ بنی‌امیه و دوران عباسیان را در برمی‌گیرد. در این بخش، پس از هجرت پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) روش تألیف برخلاف بخش نخست، بر مبنای سالشمار است و وقایع تاریخی سال به سال روایت می‌شود.