کتاب «شرح مبسوط منظومه - جلد دوم» تنظیم شده درس‌های کتاب «منظومه» حکیم متأله حاج ملاهادی سبزواری است که توسط استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری در سال‌های 1354 تا 1357 شمسی در منزل ایشان ارائه شده است. این جلد که ادامه جلد اول است، به مباحث فلسفی عمیقی می‌پردازد و بخش‌های مهم آن شامل موضوعاتی چون تعلق جعل به وجود، مواد ثلاث (مباحث مربوط به امکان)، مسئله شناخت، حدوث و قدم، و تحلیل‌های مختلف درباره علیت، وجود، امکان و شناخت است. این کتاب در اصل مجموعه درس‌های استاد مطهری است که پیش‌تر در قالب مجلدات نهم و دهم مجموعه آثار ایشان منتشر شده و اکنون به صورت شومیز و با هدف سهولت مطالعه و صرفه‌جویی در هزینه چاپ، به صورت مستقل در اختیار علاقه‌مندان به فلسفه اسلامی قرار گرفته است. جلد دوم شرح مبسوط منظومه با بیش از 580 صفحه، منبعی جامع و دقیق برای فهم مباحث پیچیده فلسفه اسلامی به شمار می‌آید.

درباره کتاب «شرح مبسوط منظومه - جلد دوم»

در این کتاب مباحثی مانند تاریخچه و محل بحث جعل، اقسام وجود، براهین جعل به وجود، شبهات فخر رازی، اقسام وجود و مواد ثلاث، تحلیل مسئله علیت، نظریه‌های مختلف درباره نیازمندی به علت، امکان استعدادی، تقدم و تأخر و مسائل مربوط به شناخت فلسفی به تفصیل بررسی شده‌اند. همچنین در این جلد به نقد و بررسی دیدگاه‌های حکما و متکلمین درباره حدوث و قدم عالم و تحلیل مفاهیم فلسفی مانند تقدم و تأخر، کلیات و معقولات ثانویه پرداخته می‌شود. کتاب «شرح مبسوط منظومه - جلد دوم» به فهم عمیق‌تر مسائل فلسفی کمک می‌کند زیرا: این کتاب شرح تفصیلی و گام‌به‌گام مباحث پیچیده فلسفی منظومه سبزواری را ارائه می‌دهد که شامل موضوعات بنیادین فلسفه اسلامی مانند وجود، امکان، علیت، حدوث و قدم، شناخت و مواد ثلاث است. این شرح مفصل، فهم مفاهیم انتزاعی و دشوار فلسفی را برای خواننده آسان‌تر می‌کند. با بررسی دقیق و نقادانه دیدگاه‌های مختلف حکما و متکلمین، کتاب به خواننده امکان می‌دهد تا مسائل فلسفی را از زوایای گوناگون ببیند و به تحلیل عمیق‌تری برسد. درس‌های استاد مطهری که در این کتاب گردآوری شده‌اند، با بیانی روشن و مستدل، خواننده را به تفکر نقادانه و تعمق در مفاهیم فلسفی دعوت می‌کنند، امری که موجب تقویت تفکر انتقادی و توانایی استدلال منطقی می‌شود. این اثر به عنوان یک منبع جامع فلسفه اسلامی، به خواننده کمک می‌کند تا ارتباط میان مفاهیم فلسفی و مسائل اعتقادی و دینی را بهتر درک کند و دیدگاه فلسفی خود را در چارچوب اسلامی تعمیق بخشد. مطالعه چنین کتاب‌هایی، به طور کلی موجب گسترش دامنه تفکر، افزایش خلاقیت ذهنی و چالش باورهای متعارف می‌شود که از ویژگی‌های مهم تفکر فلسفی است و به رشد شناختی و معنوی فرد کمک می‌کند. بنابراین، «شرح مبسوط منظومه - جلد دوم» با ارائه شرح مفصل، نقد و تحلیل مباحث فلسفی، ابزاری کارآمد برای کسانی است که می‌خواهند درک عمیق و جامعی از فلسفه اسلامی و مسائل بنیادین آن به دست آورند.

خواندن کتاب «شرح مبسوط منظومه - جلد دوم» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

دانشجویان و پژوهشگران فلسفه اسلامی که می‌خواهند به صورت عمیق و دقیق با مباحث فلسفی بنیادین مانند وجود، امکان، علیت، حدوث و قدم، شناخت و مواد ثلاث آشنا شوند. علاقه‌مندان به فلسفه اسلامی و حکمت متعالیه که به دنبال شرح و تبیین تفصیلی و گام‌به‌گام منظومه حکیم ملاهادی سبزواری هستند. کسانی که می‌خواهند با دیدگاه‌های مختلف حکما و متکلمین درباره مسائل فلسفی آشنا شوند و توانایی تحلیل و نقد فلسفی خود را تقویت کنند. استادان و دانشجویان رشته‌های فلسفه، کلام و علوم دینی که به دنبال منبعی جامع و مستند برای تدریس یا مطالعه مباحث فلسفی پیچیده هستند. افرادی که علاقه‌مند به تعمیق فهم فلسفه اسلامی در چارچوب آثار استاد شهید مرتضی مطهری می‌باشند و می‌خواهند از درس‌های ایشان بهره‌مند شوند. این کتاب با ارائه شرح مفصل و تحلیلی مباحث فلسفی، ابزاری مناسب برای کسانی است که می‌خواهند درک عمیق‌تری از فلسفه اسلامی و مباحث نظری آن به دست آورند.

در بخشی از کتاب «شرح مبسوط منظومه - جلد دوم» می‌خوانیم

در عرفان، آن کسی که مسئله «وحدت وجود» را تحت این نام عنوان کرد محیی‌الدین بود در قرن هفتم هجری... عده‌ای معتقدند که عرفای قدیم مثل عرفای قرن سوم و قرن چهارم اگر دم از وحدت وجود زده‌اند چیزی بالاتر از وحدت شهود نگفته‌اند و واقعاً جهان‌بینی عرفانی براساس وحدت وجود در عرفان وجود نداشته است. ولی دیگران معتقد هستند که نه، در جهان‌بینی عرفانی همان واقعیت وحدت وجود بوده است منتها آنها تعبیر فلسفی درباره این مطلب نداشته‌اند و کاری که محیی‌الدین کرده است این است که برای این مطلب تعبیر فلسفی آورده و بعد توانسته است اینها را در یک قالبهای مأنوس با ذهن و مأنوس با فکر بریزد؛ یعنی آنچه را که آنها از طریق مکاشفه درمی‌یافته‌اند او توانسته است در یک قالبهای مأنوس با فکر و مأنوس با ذهن بیان کند.