تاریخ تفکر مدیریت

کتاب «تاریخ تفکر مدیریت» نوشته مورگن ویتزل اثری جامع و روایت‌گونه است که روند شکل‌گیری و تکامل اندیشه‌های مدیریتی را از آغاز تمدن بشری تا قرن بیست و یکم بررسی می‌کند. این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ مدیریت، علوم انسانی، مدیریت کسب‌وکار و مطالعات اجتماعی منبعی ارزشمند و جامع به شمار می‌آید. کتاب «تاریخ تفکر مدیریت» تصویری گسترده و تاریخی از روند شکل‌گیری و تحول اندیشه‌های مدیریتی ارائه می‌دهد و برای کسانی که می‌خواهند ریشه‌ها و سیر تحول مدیریت را از منظر تاریخی و فرهنگی بشناسند، منبعی بسیار مناسب است.

درباره کتاب «تاریخ تفکر مدیریت»

این کتاب با این فرض آغاز می‌شود که مدیریت یکی از عناصر تمدن است و تفکرات تمدن‌سازان نخستین در بین‌النهرین، ایران، مصر، هند، چین، یونان و روم را مورد مطالعه قرار می‌دهد. سپس به دوره توسعه تجاری از قرون ششم تا هشتم میلادی و نقش خاورمیانه و اروپا در شکل‌گیری تفکر مدیریت می‌پردازد. همچنین به دوران روشنگری، مدیریت علمی، مکاتب مختلف مدیریت و تحولات مدیریت در قرن بیستم و بیست و یکم توجه دارد. کتاب شامل سیزده فصل است که عناوین مهم آن عبارتند از: تفکر مدیریت کهن، تفکر مدیریت در عصر تجارت، عصر روشنگری، مدیریت علمی، تفکر مدیریت اروپایی، روابط انسانی، رشد مکاتب مدیریت، از مدیریت علمی تا علم مدیریت، عصر رهبران مدیریت، تفکر مدیریت آسیایی، و تفکر مدیریت در قرن بیست و یکم. ویژگی مهم کتاب، سبک روایت‌گونه و ساده آن است که بر اساس گفته تئودور لویت «آثار ساده و صریح بهتر از تبیین به شدت منطقی و شکنجه‌آور است» نوشته شده است. همچنین کتاب با بررسی تعامل میان تکامل عقاید مدیریتی و تغییرات اجتماعی، چالش‌های معاصر مانند فناوری، داده‌ها، پایداری و مشروعیت را در بستر تاریخی تحلیل می‌کند.

خواندن کتاب «تاریخ تفکر مدیریت» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

دانشجویان و پژوهشگران رشته مدیریت و کسب‌وکار که می‌خواهند با سیر تاریخی و تحولات نظریه‌های مدیریت از تمدن‌های کهن تا قرن بیست و یکم آشنا شوند و دیدی جامع نسبت به این حوزه پیدا کنند. علاقه‌مندان به مطالعات تاریخی و انسان‌شناسی مدیریتی که می‌خواهند مدیریت را نه صرفاً به عنوان یک دانش کاربردی، بلکه به عنوان پدیده‌ای فرهنگی و تمدنی در بستر تاریخ درک کنند. اساتید و مدرسان مدیریت که به دنبال منابعی روایت‌گونه و قابل فهم برای تدریس تاریخ مدیریت و مکاتب مختلف آن هستند. کسانی که می‌خواهند چالش‌های معاصر مدیریت مانند فناوری، پایداری و داده‌ها را در بستر تاریخی و تحولات فکری مدیریت تحلیل کنند و ارتباط بین تغییرات اجتماعی و نظریه‌های مدیریتی را بفهمند. همچنین این کتاب برای علاقه‌مندان به مطالعات بین‌رشته‌ای مدیریت، تاریخ و علوم اجتماعی منبعی مناسب و غنی است. کتاب با زبانی ساده و روایت‌گونه نوشته شده و برای کسانی که می‌خواهند مدیریت را در چارچوبی تاریخی و فرهنگی بفهمند، بسیار مفید و جذاب است.

در بخشی از کتاب «تاریخ تفکر مدیریت» می‌خوانیم

به جنبش فکری و فرهنگیِ اروپا در طول قرن‌های هفدهم و هجدهم، «روشنگری» گفته می‌شود. آن دوران، زمان کنجکاوی فکری و پیشرفت علمی بود. این واژه در اغلب مواقع با بی‌مبالاتی استفاده می‌شود، این‌گونه مطرح شده که جامعهٔ اروپایی پیش از روشنگری در تاریکی به‌سر می‌برده؛ قطعاً این‌گونه نبوده است و ریشهٔ تفکر روشنگری را می‌توان در قرون‌وسطا هم پیدا کرد. کنجکاویِ فکری در طول انقلاب فرانسه و پس از آن متوقف نشد؛ در حالی که بیشتر مورخان، انقلاب فرانسه را نقطهٔ پایان دوران روشنگری دانسته‌اند. در واقع، این انقلابِ علمی در قرن نوزدهم، محصول مستقیم دوران روشنگری بود. با توجه به عنوان این فصل، دوران گسترده‌ای را بررسی کرده‌ایم که مشخصهٔ این اثر انتقادی است و تنها روشنگری را در بر نمی‌گیرد. برای امانوئل کانت (1724 - 1804 میلادی) فیلسوف آلمانی که یکی از متفکران پیشرو در آن دوران بود، روح روشنگری در عبارتی یگانه خلاصه می‌شد: «جرئت دانستن!»620 روشنگری پذیرای دانش، به‌ویژه دانش جدید بود. یکی از نکات اصلی روشنگری این بود که از هرچیزی، از جمله کلیسا، پادشاه، مدیریت، اصول پیشین، دانش علمی و روابط درون جامعه می‌توان انتقاد کرد. رنه دکارت (1596 - 1650 میلادی) با عبارت معروفش، «می‌اندیشم پس هستم»،621 به مقوله‌ها جان می‌داد. این اعتقاد که ذهن منطقی در حوزهٔ مالکیت فکری یکی از ویژگی‌های تبیین‌کننده انسانیت است، از سوی دیوید هیوم (1711 - 1776 میلادی)، به‌ویژه در کتاب تحقیق دربارهٔ فهم بشری و از سوی کانت در کتاب نقد عقل محض مطرح شده بود. بنا بر این اعتقاد، مردم وظیفه دارند از ذهنشان استفاده کنند و به‌دنبال حقیقت و یادگیری بروند. افزون بر روشنگری، عقاید عرفانی چین، هندوستان، میترائیسم ایرانی و تصوف اسلامی هم وجود داشتند که برخی از پدیده‌ها را رمزآلود می‌دانستند؛ به‌طوری که دانستنی هستند، ولی تبیین‌شدنی نیستند. روشنگری از رمزوراز تنفر داشت و حتی هنگامی که فیلسوفان و اقتصاددانان روشنگری، مثل کوئسنی و مونتسکیو به مطالعه عرفان پرداختند، در پیِ تبیین آن بود.