«فوتبال فلسفه پشت بازی» کتابی جذاب از استفن مامفورد فیلسوف معاصر انگلیسی است. مامفورد که دستی در نوشتن رمان نیز دارد و پیشازاین کتاب تحلیلی - ورزشی دیگری نیز چاپ کرده بود، سعی کرد دو علاقهٔ خود یعنی فلسفه و فوتبال را در این کتاب به هم پیوند بزند. کتابی که سال 2019 چاپ شد، به قلب بازی میرود و سعی میکند از سادهترین اِلمانهای فوتبال تا پیچیدهترین بخشهای آن را با نگاهی فلسفی مورد بررسی قرار دهد.
فوتبال، «فرا پدیده» ای جهانی است که کفشهایش بهپای همه اندازه میشود؛ از پزشک و ریاضیدان گرفته تا سیاستمدار و فیلسوف و این آخری مدتها است که تلاش میکند راهی برای ندیدن، انکارکردن و یا دستکم «بازیچه» خواندن فوتبال بیابد و نمیتواند.
حالا اگر «فیلسوفی فوتبالی» پیدا شود که از جنس خودمان باشد و فوتبال را از دید یک هوادار ببیند، داستان کمی عوض میشود. آنجا است که پاسخهای فیلسوف دوستدار فوتبال به پرسشهای اساسی که خودش و همقطارانش دربارهٔ این پدیدهٔ جهانشمول طرح کردهاند، دریچهای جدید برای همهٔ فوتبالیها و حتی غیر فوتبالیها باز خواهد کرد.
استیوِن مامفورد، فیلسوف انگلیسی و مدیرگروه و استاد متافیزیک در گروه فلسفهٔ دانشگاه دورهام با همین دیدگاه، کتاب «فوتبال، فلسفهٔ پشت بازی» را پدید آورد. او که در ویکفیلد یورکشایر متولد شده، از کودکی شیفتهٔ فوتبال و باشگاه شهرش شفیلد یونایتد بوده و در این کتاب تلاش کرده تا فوتبال و راز جذابیت آن را از دیدگاه یک فیلسوف واکاوی کند و جنبههای فلسفی این بازی را به شکلی ساده و قابلفهم برای همه - بهویژه هواداران فوتبال - به تصویر بکشد. پای فیلسوفی مثل مامفورد در کفش فوتبال، نتیجه را خواندنی، موجز و قابلدرک کرده است.
به قول فیلسوف فرهیخته، دکتر رضا داوری اردکانی بزرگوار، «فوتبال نمیتواند نباشد؛ چون جزء لوازم جهان ما شده است و در گردش چرخ این جهان سهم و جایگاهی دارد. به قسمی که اگر نباشد گردش کارها مختل میشود یا اگر میگویید هماکنون اختلال در این گردش پدیدار شده است، میگویم نبود فوتبال این اختلال را شدت میبخشد.»
«جای تعجب نیست کسانی که فوتبال تماشا میکنند، گاهوبیگاه به فکر فرورفته و در سطحی فلسفیتر بهمرور آنچه که میبینند میپردازند. فوتبال شرایط فرار وقتوبیوقت از وقایع روزمرهٔ زندگی را فراهم میکند. کاری میکند تا بتوان از نگرانیهای عملی و ملالتهای زندگی جدا شد. این دلمشغولیها میتوانند در زمانی که یک نفر جذب یک بازی میشود و از زمان وقتگذرانی خالص موجود در آن بازی لذت میبرد، به فراموشی سپرده شوند. فوتبال چنان قابلیت عظیمی در بازتاب مسائل مختلف دارد که هر کسی را قادر میسازد تا در مورد ماهیت فوتبال و آنچه را که این ورزش در مورد زندگی، اخلاق، جهان و متافیزیک به ما نشان میدهد، بیندیشد.
از میان همین افکار است که میتوان دریافت رویکرد هر مربی چگونه با یک فلسفهٔ خاص به خودش تجلی پیدا میکند: منظور، برخی از اصول یا هنجارهای کلی دربارهٔ هدفی است که یک نفر میخواهد به آنها دست یابد و البته چگونگی انجامدادن این اصول. شاید به نظر برسد که این موارد به شکل مبهم یا خیلی کلی بیان شده است، ولی بااینوجود، همین اصول کلی هم میتوانند پرمایه و قابلتوجه باشند. بهعنوانمثال، اصل «پیروزی به هر قیمت ممکن» یک فلسفهٔ معقول برای رسیدن به موفقیت به نظر میرسد، اما میبینیم که همین فلسفه میتواند از نظر اخلاقی نیز مورد چالش قرار بگیرد.»
«حالت دراماتیک در فوتبالِ غیرنمایشی هم میتواند به وقوع بپیوندد حتی اگر این حالت با آنچه که در تئاتر یافت میشود، تفاوت داشته باشد. درام میتواند در زندگی عادی نیز رخ دهد. یک رابطهٔ پرآشوب یا یک نجات دیرهنگام از تباهی مالی هم میتوانند دراماتیک باشند. حتی سیاست هم در سالهای اخیر سهم خود را از درام برداشت کرده است. حوادث را هم وقتی شامل پیچیدگیهای چشمگیر غیرمنتظره، تغییردادن سرنوشت، عقوبتهای محتوم یا بدبیاریهای ظالمانه باشد، میتوان دراماتیک توصیف کرد. بااینحال، صحنهٔ روزگار تنها منحصر به وقوع چنین حوادث دراماتیکی نیست. بعضی از جنبههای آشکار دراماتیک بودن فوتبال را میتوان در این نمونهها جستوجو کرد؛ فرودستانی که حریفان بهتر را شکست میدهند، تیمهایی که بیآنکه استحقاقش را داشته باشند شکست میخورند، «کامبک»های گاهوبیگاه تیمهایی که مثلاً دو گل عقب هستند، بازیکنانی که به باشگاههای سابقشان گل میزنند، داربیهای از حادثه لبریز، ازدستدادن موقعیتهای مسلم گلزنی در دهانهٔ دروازه، سقوط یا صعود در لحظات پایانی، پیروزیهای پس از سالها تلاش نافرجام، اخراجهای غیرمنتظرهٔ مربیان، فصلهایی که یک تیم از وضع بد به خوب تغییر وضعیت میدهد، پیروزی در فلاکت و نخوتی که در پی یک شکست حاصل میشود. واضح است که چنین درامی برای ما که میخواهیم فوتبال را در طول یک فصل یا طی نود دقیقه دنبال کنیم و از آن لذت ببریم، بهقدر کفایت واقعی باشد.»
کلیه حقوق این سایت متعلق به کتابفروشی آنلاین «کتابخون» میباشد.
2020 © Copyright - almaatech.ir